DİN VE TOPLUM Dersi TEMELLER VE TANIMLAR soru detayı:

CEVAP:

• Bugün bazı ilkel kabilelerde dinin yaşanma biçimi dinin geçmişteki bütün
  örneklerde böyle yaşanmış veya böyle doğmuş olmasını da göstermez.
• Nasıl bugün ilkel kabilelerle eş zamanlı olarak alabildiğine gelişmiş medeniyetler örneklerini beraber sergiliyorlarsa geçmişte de en ilkel sanılan dinsel biçimlerle eş zamanlı olarak daha medeni veya karmaşık versiyonlar da ortaya konulmuş.
• Dahası çok ilkel sayılabilecek bazı toplumlarda yine tek tanrılı dinsel inançların varlığı da gösterilebilir. Tek tanrılı dinsel pratiğin tarihi de çok eski zamanlara götürülebileceği gibi bazı tektanrılı dinlerin kısa bir süre içinde pagan bir kültüre doğru farklı bir değişim yaşadıkları da görülmüştür. Örneğin Hristiyanlık ilk ortaya çıktığında tam ikonoklazmik (put kırıcı, heykel karşıtlığı) bir vurguya sahip olduğu halde kısa bir süre içinde önce teslis inancı arkasından da kutsallaştırılmış sayısız figürün yeşermesine imkân veren bir genişliği benimsemiştir.
• Esasen dinlerin kökeninin çok tanrılı olduğu ve dinlerin tek tanrılı bir dine doğru bir evrim geçiriyor olduğu düşüncesi basit bir evrimci tarih anlayışını temel almaktan kaynaklanıyor. Oysa bu temel varsayımın kendisi sorunludur. Dinin çok tanrılılık ile tek tanrılılık arasındaki veya rasyonalizm ile irrasyonalizm arasındaki seyri konusundaki ampirik örnekler Davud Hume’un sarkaç modelini daha fazla doğruluyor. Ancak ilk dinsel tecrübenin nasıl yaşanmış olabileceğine dair gözlem ve deneye dayalı modern bilimin söyleyebileceği fazla bir şey yoktur.