CEVAP: Dinin gelenekle mücadelesi ilk ortaya çıktığında başlar. İslam örneğinde görüldüğü gibi, eski dini inancı savunanların yegâne karşı koyma bahaneleri atalarının yolu yani gelenektir. Yeni din bir topluma hâkim olduktan sonar geleneksel yapının en önemli belirleyicilerinden biri olur. Gelenek-din çatışmasının birbirine zıt iki boyutu vardır. Birincisinde toplum, dindarlığını resmi dinin öngördüğü biçimden fazlası ile ifade etmek ister. Bid’at ya da hurafe olarak görülen tutum budur. İkincisinde ise toplum, resmi dinin ince ve katı normlarını, bütünüyle karşı gelmeden yumuşatmak ister. Farz ve haramın dejenerasyonu buradan başlar. Böylelikle geleneksel yapı içerisinde dini yaşamak biçiminde ayrı bir olgudan veya dindar denilen bir tipten söz etmemiz mümkün olur.