CEVAP:

1876 anayasasına konan üç ve dördüncü maddeler, Osmanlı Sultanı’nın, Osmanlı tebaası­nın padişahı ve aynı zamanda da bütün Müslümanların da halifesi olduğunu ön­görmekteydi. Anayasaya konan bu maddeler ile hem Osmanlı hâkimiyetinde ve hem de İngilizler başta olmak üzere başka güçlerin hâkimiyetindeki Müslümanla­rın milliyetçi duygular yerine, dinî duyguları harekete geçirilmesi amaçlandı. Baş­ka bir ifade ile 19. Yüzyılda her tarafta etkili olmaya başlayan “milliyetçilik fikirle­ri” karşısında, adeta bir “dinî milliyetçilik” düşüncesi ile karşı konulacaktı.