SORU: Divan-i Hümayun’dan Babıali’ye geçişte merkez teşkilatında nasıl bir değişim vardır?
CEVAP: Klasik Osmanlı devlet teşkilatında Divan-ı Hümayun, padişahın Mühr-i Hümayununu elinde bulunduran sadrazam başkanlığında, kuvvetler birliği esası içerisinde çalışmaktaydı. Başka bir deyişle Divan-ı Hümayun, yürütme ve yüksek yargıyla birlikte yasama görevini de yürüten bir organdı. Özellikle 18. yüzyıldan sonra bu meclisin yetkileri sadrazam tarafından kullanılmaya başlanmış, böylece 19. yüzyılın modem Babıalisine giden süreç başlamıştır. Divan-ı Hümayun’ un önemini kaybetmesi, onun yürütme ve yargıya ilişkin yetkilerinin sadrazamca yönetilen diğer meclislere geçmesi, yasama işlemine ilişkin önemli bir fonksiyonel boşluğun doğmasına neden olurken, İkindi ve Cuma divanlarının ve bunun sonucu olarak Babıali’nin ve sadrazamın yetkilerinin artışıyla sonuçlanmıştır. II. Mahmud ve Tanzimat Dönemlerinde oluşturulan yeni meclislerin temel kuruluş amacı da işte bu Divan-ı Hümayun’ un boşluğu doldurulamamış olan yasama erklerinin yürütülmesine yöneliktir.
