SORU: Doğru akım motorlarında frenleme nasıl olur?
CEVAP: Bir DA motorunun enerjisi kesildiğinde sürtünme kuvvetlerinin etkisiyle yavaşlayarak durur. Ancak motorun enerjisi kesildikten sonra çok kısa sürede durdurulması isteniyorsa özel frenleme sistemlerinin kullanılması gerekir. DA motorlarında mekanik ve elektrikli frenleme olmak üzere iki çeşit frenleme sistemi kullanılır. Mekanik frenleme balatalı bir sistem ile motoru durdurma prensibine göre çalışır. Mekanik frenleme yaygın olarak tercih edilir. Elektrik frenleme sistemi genel olarak mekanik frenleme sistemini desteklemek için, mekanik frenleme isteminin ömrünü uzatmak için, frenleme anında meydana gelen enerjiyi tekrar kazanıp kullanmak için veya acil durumda motoru anında durdurmak için kullanılır. Genel olarak üç çeşit elektrikli frenleme sistemi kullanılır: Dinamik frenleme, regeneratif frenleme, ve ters yönde gerilim uygulama metodu. Dinamik frenleme metodunda motorun şebeke gerilimi kesilir ve motora terminallerine dinamik frenleme direnci bağlanır. Şebeke gerilimi kesilince motor generatör olarak çalışmaya başlar. Motorun ürettiği gerilim direnç üzerinde tüketilerek motorun durması sağlanır. Motorun durma süresi motorun şebeke bağlantısı kesildiği andaki enerjisine ve frenleme direncinin büyüklüğüne bağlıdır. Regenaratif frenlemede motor frenleme anında generatör olarak çalıştırılarak ürettiği enerji geri şebekeye aktarılarak enerji tasarrufu sağlanır. Frenleme anında motorun ürettiği enerjisinin şebekeye aktarılabilmesi motorun ürettiği gerilimin şebeke geriliminden yüksek olması gerekir. Bunu sağlamak için motora ayarlı bir DA kaynağı ile beslenir ve frenleme anında kaynak gerilimi motorun ürettiği gerilimden düşük olacak şekilde ayarlanır. Üçüncü elektrikli frenleme metodunda ise motora ters yönde gerilim uygulamaktır. Motora ters yönde bir gerilim uygulandığında motor ters yönde bir moment üreteceğinde dolayı çok hızlı bir şekilde durur. Motor durduktan sonra ters yönde uygulanan gerilimin kesilmesi gerekir. Aksi takdirde motor ters yönde dönmeye başlar.
