SİYASİ TARİH Dersi SOĞUK SAVAŞ'IN SONA ERMESİ soru detayı:
SORU:
Doğu Avrupa'da rejim karşıtı hareketlerin ilk olarak Polonya'da ortaya çıkmasının sebebi nedir?
CEVAP:
Polonya’nın Doğu Avrupa’daki rejim karşıtı hareketlerin ilk ortaya çıktığı yer olması tabii ki tesadüf değildi. Polonya tarihsel olarak Rusya’ya hep kuşkuyla bakmış bir ülkeydi. Ülke 18. yüzyıldan itibaren Rus etki alanına girmiş ve Rusya’nın ön ayak olmasıyla iki defa da parçalanarak bağımsızlığını yitirmişti. Bu husus Polonyalılardaki Rus karşıtlığının temelini oluşturmaktaydı. Rus karşıtlığı da milliyetçi dinamiği beslemekteydi. Buna paralel olarak nüfusunun tamamına yakını Katolik olan ülkede komünist rejime rağmen dinî duygular hâlâ güçlüydü ve kilise önemli bir kurum olarak varlığını sürdürmekteydi. Üstelik 1978’de bir Polonyalı olan II. Jean Paul’ün Papa seçilmesiyle kilisenin toplum üzerindeki etkisi daha da artmıştı. Dinî inançlar milliyetçiliği besleyen önemli bir dinamik hâlini aldı. İkinci olarak, ekonomik koşulların en çok bozulduğu Doğu Avrupa ülkelerinden biri de Polonya’ydı. Özellikle dış borçlanmanın çok büyük miktara ulaşması, Polonya ekonomisinin ekonomik dalgalanmalardan çok daha fazla etkilenmesine sebebiyet verdi ve huzursuzluklar arttı. Böylece çözülmeyi sağlayan ekonomik dinamik de kendini iyiden iyiye gösterdi.