CEVAP:

Şi-pi Kağan, 619 yılında Çin’e karşı büyük bir akın düzenlediği esnada aniden öldükten sonra oğlu Shihpo-pi’nin yaşı küçük olduğundan, Türk töresi gereği kardeşi İlteber Şad, Ch’u-lo Kağan unvanıyla Göktürklerin başına geçti. Ağabeyinin siyasetini devam ettiren Ch’u-lo Kağan, 621 yılında Çin’e karşı büyük bir sefere çıkacağı sırada, Çinliler tarafından zehirlenerek öldürüldü. Yerine kardeşi İl Kağan unvanıyla tahta çıktı ve 630 yılına kadar hüküm sürdü. İl Kağan, teslim aldığı devlet ve ordunun gücünü hükümdarlığı süresince muhafaza etmeye çalıştı. 627 yılından itibaren Göktürklerin başından felaket eksilmedi. Göktürkler doğal afetler ve boyların isyanı ile sarsıldı. Kara kış Göktürklerin bütün hayvanlarını telef etmişti. İl Kağan malî darboğazdan boylara yeni vergiler yükleyerek çıkmak istedi. Sir Tarduşlar, Uygurlar, Bayırkular ve daha birçok boy hep birlikte ayaklandılar. Göktürk ülkesi perişan durumda olmasına rağmen, İl Kağan 628 yılında Çin’e bir sefer yaptı. Belki de Çin’i yağmalayarak bu sıkıntıları aşmak istedi. İsyancı boylar ve Çin karşısında zor durumda kalan İl Kağan, 630 yılında ağır bir mağlubiyet alarak, Demir Dağı’na kaçmak zorunda kaldı. K’i-min Kağan’ın üvey kardeşi İşbara’ya sığındı ise de Çinlilere teslim edildi. Bu hadise ile birlikte Doğu Göktürk Devleti sona ermiş oldu (630).