SORU: Düşme zülşnün uzun sevdâsına Hîç kimse ‘ömr ipin muhkem dimez (Necâtî Bey, Divan 288) Bu beyitte anlatılmak istenen nedir?
CEVAP: Bu beytin kalıplaşmış imajı, sevgilinin uzun siyah saçlarına bağlanmış gönüllerdir. Beytin anlamını anlamak için, divan edebiyatındaki âşıkların gönlü sevgilinin saçının ucuna bağlıdır şeklindeki kabulünü burada bir kez daha hatırlatalım. Sevdâ siyah renk, karanlık ve aşk anlamlarında beyitte tevriyeli olarak iki anlamıyla da kullanılmıştır. Uzun kelimesi de hem saçın hem de ömrün uzunluğuna işaret etmekte ve uzun saç ömür ipine benzetilmektedir. Ancak, âşıkların gönüllerinin bağlandığı sevgilinin siyah uzun saçı devamlı hareket eden rüzgârla savrulan ve darmadağınık bir saçtır. Böylece karanlık, dağınık bir yerde olmak âşığı devamlı karmaşa ve şaşkınlık içinde bırakır. Aynı şekilde de insan hayatının devamı ve bitişi de kesin değildir. Ne saçta ne de ömürde bir kesinlik, sağlamlık yoktur. Bu açıdan sevgilinin uzun siyah saçı ve ömür ipi birbirine benzetilmiştir.
