CEVAP:

Serbest meslekte ya da ekonomik açıdan bağımlılık içinde çalışıyor olmalarına bakılmaksızın, kişiler ortak hareketin etkisini ve önemini göz ardı edemezler. Ortak hareketin gücüne inanan esnaf ve sanatkâr kuruluşları, tüccar ve sanayici kuruluşları, ücretli-maaşlarının ve diğer meslek sahiplerinin oluşturdukları kuruluşlar, medya, tüketici kuruluşları, tarımsal kesim kuruluşları, kısmen de olsa siyasi baskı kurma gücünü ellerinde tutar. Söz konusu gruplardan esnaf ve sanatkâr kuruluşları ekonomik açıdan gelişmiş ülkelerde yok olmaya yüz tutmuş baskı grubu türlerindendir.

Memur ve işçilerin dışında kalan çalışanların da tüzüklerine göre siyasi amaç taşımamak şartıyla kurdukları mesleki kuruluşlar vardır. Bu tür kuruluşlara “mühendis odaları”, “tabip odaları”, “barolar” örnek verilebilir.

Medya, kamuoyunu yansıtması nedeniyle kendini diğer siyasi güçlere ve siyasi iktidara karşı koruyabilen örgütlenmiş siyasi kuvvet olarak baskı grubu niteliği kazanmaktadır.
Mesleki üretici baskı gruplarının yanında, farklı mesleklerden kişilerin bir araya gelip oluşturdukları tüketici örgütleri de toplum içinde baskı grupları olarak faaliyet göstermektedir.

Bir üretim kesimi olarak tarımsal kesim, mesleki siyasi baskı grubu olma niteliğine ulusal ekonomideki payı oranında sahiptir.

Tarımsal kesim çalışanları örgütlendiklerinde –bu Türkiye’de tarım, kredi kooperatifleri şeklinde olmaktadır.