TURKISH LANGUAGE II Dersi YAZIM KURALLARI soru detayı:
SORU:
Düzeltme işareti, yazı dilimizde nasıl kullanılır?
CEVAP:
Düzeltme işareti, yazı dilimizde iki nedenle kullanılır.
1. Türkçede k, g, l, gibi ünsüzlerin art damak mı yoksa ön damak mı olduğu esas olarak birlikte kullanıldığı ünlüye bağlıdır: kara, garip, alın,
koku, gurbet, kol vb. sözcüklerde bu sesler art damak; kürek, gülücük,
el, yelek gibi sözcüklerde ise ön damak ünsüzüdür. Ancak yazı dilinde
kimi alıntı sözcüklerde, bu sesi gösteren harflerden önce veya sonra art
damak ünlüleri - a ve u - geldiği halde, söz konusu ünsüzler ön damak
ünsüzü olarak söylenir. Bu durumu yazıda belirtmek için, bu ünlülerin
üzerine düzeltme işareti konur: â ve û.
kâr, kâğıt, kâfir, bekâr, Hakkâri, Kâmil, dükkân, mezkûr, sükûn, mahkûm;
karargâh, dergâh, rüzgâr; lâle, lâzım, İslâm, hilâl, Halûk vb.
Biliyorsun ki, bizim Beşinci Ordu’nun karargâhı Saroz’dadır. (Tarık Buğra, Çanakkale Mahşeri)
2. Bazı alıntı sözcüklerde, uzun ünlünün gösterilmediği durumlarda anlam
karışıklığını gidermek için uzun ünlünün üzerine “^” işaretini konur.
3. Arapçadan dilimize geçen +î nispet ekinin belirtme (+i) hâl eki ve 3.
tekil şahıs iyelik ekiyle karışmasını önlemek için düzeltme işareti kullanılır.