CEVAP:

Edim, borç ilişkisi nedeniyle alacaklının borçludan isteyebileceği, borçlunun da yerine getirmekle yükümlü olduğu davranış biçimi, diğer bir deyiş ile borçlunun borcunun konusudur. Her borç ilişkisinde bir veya birden fazla edim söz konusu olabilir. Edimin Konusu: Daha önce de belirttiğimiz gibi, borcun konusu olan edim, bir şeyi vermeye, yapmaya veya yapmamaya ilişkin olabilir. Borçlunun, alacaklıya karşı yerine getirmek zorunda olduğu edim, maddi nitelikli olabileceği gibi, manevi nitelikte de olabilir. Örneğin bir şarkıcının bir konser vermeyi yüklenmesi, manevi nitelikli bir edimken; bir satıcının bir mal satıp teslimini yüklenmesi halinde maddi edim söz konusudur. Edimin Unsurları: Bir davranış biçiminin edim olarak nitelenebilmesi için bir takım unsurları içermesi gerekir. Bunları, genel olarak, şu şekilde sıralayabiliriz: • Hukuken korunan bir yarar olmalıdır. • Belli veya belli edilebilir nitelikte olmalıdır. • Olanaksız olmamalıdır. • Hukuka aykırı olmamalıdır. • Ahlaka aykırı olmamalıdır. • Kişilik haklarına aykırı olmamalıdır.

Edimin Türleri: Edimi değişik açılardan sınıflandırmak mümkündür. Olumlu Edim / Olumsuz Edim Olumlu Edim: Bir şeyi vermek ve bir şeyi yapmak, olumlu bir davranışta bulunmayı gerektirir ve olumlu edim olarak ifade edilir. Olumlu edimde borçlu, bir eylemde bulunmak zorundadır. Örneğin satıcının sattığı malı, satın alan kişiye vermesi, mimarın bir proje hazırlaması, işçinin iş yerinde bir hizmette bulunması olumlu edime örnek oluşturur. Olumlu edim maddi ve kişisel olmak üzere ikiye ayrılır. • Kişisel Edim: Olumlu edimlerden bazıları borçlunun kendi bedeni veya fikri kuvvet ve yetenekleriyle yerine getirilebilir ki, bu tür olumlu edimlere kişisel edim denir. Örneğin bir mimarın proje çizmeyi, bir işçinin iş görmeyi yüklenmesinde kişisel edim söz konusudur. Kişisel edimlerin borçlunun kendisi tarafından yerine getirilmeleri gerekir. Kişisel edimler borçlunun ölümü halinde mirasçılara da geçmezler. • Maddi Edim: Doğrudan doğruya borçlunun malvarlığıyla yerine getirilen olumlu edimlere ise, maddi edim adı verilir. Örneğin satıcının satılan malın mülkiyetini alıcıya geçirmesi, bir kimsenin borçlu olduğu parayı ödemesi birer maddi edimdir. Olumsuz Edim: Olumsuz edimde ise borçlu, bir şeyi yapmama veya bir şeye katlanma yükümlülüğü altındadır. Örneğin, iki rakip arasında var olan, belirli bölgelerde birbirleri ile rekabette bulunmayacaklarına ilişkin rekabette bulunmama sözleşmesinde, rakiplerin birbirlerine karşı yükümlülükleri rekabette bulunmamaktır ve bu yükümlülük olumsuz edime örnek oluşturur. Olumsuz edim sözleşmeden doğabileceği gibi yasadan da doğabilir.