CEVAP:

Eğitici seçimi yapılırken eğiticinin özelliklerini ve çevresel faktörleri dikkate almak durumundayız. Eğiticinin özellikleri konu uzmanlığı, öğretim stratejisine yatkınlığı ve kişisel özellikleri bağlamlarında değerlendirilebilir. Konu uzmanlığı, genel olarak kişinin eğitimin konusuna ilişkin sahip olduğu bilgi, beceri ve tutumları ifade etmektedir. İyi bir eğiticinin, konuya ilişkin yeterli düzeyde kuramsal/kavramsal bilgiye sahibi olması, o konuda gerekli eylemleri gerçekleştirebilecek bilişsel (zihinsel) ve/veya devinsel (psikomotor) becerileri sergileyebilmesi, ayrıca, o konuya ilişkin becerileri bir tür alışkanlık haline getirmiş ve o konuda olumlu inançlara sahip olması gerekir.
Örneğin, daha önce verdiğimiz depreme yönelik tedbirler konusundaki eğitim için seçeceğimiz eğiticilerin, deprem öncesi ve sırasında alınabilecek önlemler konusunda yeterli düzeyde bilgiye sahip olmaları ve bu önlemleri uygulamalı biçimde gösterebilmeleri gerekir. Ayrıca bu eğiticilerin, kendi hayatlarında depreme karşı önlemler alıyor olmaları (örneğin, evlerinde kolay düşebilecek eşyaları duvara sabitlemiş olmaları, deprem çantası bulundurmaları, vb.) da, onların iyi birer eğitici olabileceklerinin göstergeleridir. Bazı insanlara sorduğumuzda, örneğin bir trafik kazazedesine ilk yardım konusunda neler yapılması gerektiğini çok güzel anlatabilirler ancak uygulamaya geldiğinde
tam olarak yapılması gerekenleri yapamayabilir ya da acele ederek hatalı davranabilirler. Bu tür bireylerin iyi birer eğitici olacağı kuşkuludur.
Eğiticinin öğretim stratejisine yatkınlığı bir başka eğitici seçim faktördür. Eğiticilerin çıkıp doğrudan ders anlatımı gibi sözlü sunum yapmalarını istemediğinizi, katılımcıların küçük gruplar halinde aktif olmalarını öngören bir eğitim gerçekleştirmek istediğinizi farz edelim. Bu yaklaşımda eğiticiden
bilge kişi rolünü üstlenmenin yanı sıra, asıl katılımcılar grup halinde etkinlik gerçekleştirirken onlara rehber olan kişi olmalarını istiyorsunuz. Uzun süre
sadece düz anlatım yoluyla eğitim veren eğiticiler bu yeni yaklaşımı uygulamada zorlanabilir ve hatta tasarımınız dışına çıkarak kendi bildikleri gibi ders
anlatmayı tercih edebilirler. Bu da vermek istediğiniz eğitimin etkililiğini etkileyen bir faktör olabilir.
Eğitici seçiminde diğer bir faktör kişisel özellikleridir. Kişisel özellikle yaş, cinsiyet, sosyo-ekonomik durum gibi genel özellikler ile doğrudan eğitimin konusuna ilişkin tutumları, inançları, motivasyonları gibi özel özellikleri içerir. Örneğin, cinsiyet farklılıklarının önemli olduğu nispeten kapalı diyebileceğimiz bölgelerde kadınlara yönelik verilecek bir eğitimde erkek eğitici seçilmesi sıkıntı oluşturabilir. Yeniliklerin Yayılması kuramında Everett Rogers (2003) insanların kendilerine yakın buldukları, benzer özellikler taşıyan kişiler tarafından sergilenen davranışları daha çabuk benimsediklerini belirtmektedir. Bu doğrultusunda,
örneğin son derece şık ve batılı tarzda giyinen ve konuşan bir kadın eğiticinin yine kırsal bir bölgede daha geleneksel yaşam tarzı olan kadınlara yönelik vereceği eğitimde de sorunlar yaşanabilir. Öte yanda, örneğin mültecilere karşı pek de olumlu düşünmeyen bir eğiticinin, mesleki eğitim vermesi de eğitimin kalitesi açısında sıkıntı oluşturabilir. Benzer biçimde, egosu yüksek bir eğiticinin verdiği eğitimde bunu kontrol edememesi ve ‘ben merkezli’ bir söylemi benimsemesi bazı katılımcılarda olumsuz tutum ve davranışların gelişmesine yol açabilir.