GENEL DİLBİLİM II Dersi Sözcük Anlambilimi soru detayı:

CEVAP:

Benzetmelerin eğretilemelerin ilk aşaması olarak değerlendirildiğini söylemiştik. Aşağıda daha ayrıntılı olarak değineceğimiz gibi, eğretilemeler de benzetmeler gibi iki anlamsal alanın birbiriyle ilişkilendirilmesi sürecini barındırır, ancak eğretilemelerde benzetme ilgeci kullanımdan tümüyle düşer ve dolayısıyla benzetmeyi teşhis etmemizi sağlayan biçimbirim artık yoktur. Söz konusu biçimbirimin yokluğu eğretileme adını verdiğimiz örnekleri yaratır ve bu da kendisine anlamsal aktarım yapılan sözcüğün çokanlamlılık kazanması sürecini başlatır. Zehir gibi (acı) biber, limon gibi (ekşi) erik, pamuk gibi (yumuşak) yatak türündeki benzetme örnekleri özellikle benzetme ilgecinin düşmesiyle biber, acılık özelliğini ‘zehir’ sözcüğü ile, erik, ekşilik özelliğini ‘limon’ sözcüğü ile, yatak, yumuşaklık özelliğini ‘pamuk’ sözcüğü ile anlatır duruma gelebilir. Örneğin, biber ya da erik yedikten sonra bir kişi ‘‘Zehir/limon bu yahu!’’ diyebilir. Yeni aldığı yatağı denemek üzere üstüne yatan kişi sadece ‘pamuk!’ diyerek yatağın yumuşaklığını anlatabilir.