SORU: Eklerde dil uyumu nasıldır?
CEVAP: Klasik Osmanlı Türkçesi döneminde eklerin büyük bir kısmı dil uyumuna bağlı iken bazı ekler uyumsuzdur. Bazı eklerin kelimelere dil uyumuna aykırı olarak gelmesi Türkiye Türkçesi ağızlarında da karşılaşılan bir durumdur. Şu ekler Klasik Osmanlı Türkçesinde dil uyumuna aykırı olarak da kelimelere eklenebilmektedir: {- AcAK}, {-AK}, {-ArAK}, {+CAgAz}, {+CAK}, {+CIK}, {+CUGAz}, {-DUK}, {-gIl}, {-(X)K}, {+lXK}, {-mAK}. Alınma kelimelerdeki dil uyumuna aykırı telâffuz kararsızlıkları, /c/ foneminin ön damaksıllaştırıcı etkisi ve ağız özellikleri sebebiyle ortaya çıkmaktadır: dutacek, olacek; bogçacigez, ça?cigez, çöpcigez; akcıgaz, kapucıgaz; bayırcik, kocacik; depecık, derecık, semizcık; uyugen; sürgu; bekçilık, acılik, yavuzligile; tizlık; özlemak, itmak; togdügi; geldugı, istedugı, olıgeldugı.
