CEVAP:

• Sanatçıya dönük eleştiri; eleştirmenin değerlendirmek için ele aldığı yapıtı özellikle sanatçının varlığını ölçü alarak yapmasıdır. Eleştirmen, yapıtı
açıklamak için yazarı ile ilgi kurar. Sanatçının hayatını ve kişiliğini inceler.
Elde ettiklerini belge olarak kullanır. Ruhbilimsel eleştiri ve yaşam öyküsel
eleştiri biçimleri bu tür içinde düşünülür.
• Yapıta dönük eleştiri; eleştirmenin bakış açısının sanatçıya değil de yapıtına
yönelik olduğu eleştiridir. Bu tür eleştiride tek ölçüt okura sunulmuş yapıttır. Eleştirmen, konunun ele alınış biçimi, yapıttaki anlatım biçimi, dilin
kullanımı gibi noktaların işlenişi üzerinde durur. Nesnel eleştiri ve dil bilimsel eleştiri bu tür eleştirinin çeşitleridir.
• Okura dönük eleştiri; eleştirmenin yapıtı değerlendirmekten çok, yapıtın bir
okur olarak kendisi üzerindeki etkilerini değerlendirdiği eleştiridir. Bu tür
eleştiri belli ölçütlere göre yapılmadığı için deneme havasındadır ve özneldir. İzlenimci eleştiri bu tür içindedir.
• Topluma dönük eleştiri; eleştirmenin değerlendirme yapacağı yapıtın ortaya
konduğu dönemdeki toplumsal ve tarihsel özelliklerin yapıta etkileri gözlenir.
Yapıt, toplumsal bir belge olarak görülür. Bu tür eleştiride yapıt, estetik yönden
çok; yapıtı etkileyen toplumsal ve tarihsel koşullar belirlenerek değerlendirilir.
Tarihsel eleştiri ve toplum bilimsel eleştiri bu tür içinde ele alınır.
• Çözümleyici eleştiri; yukarıda açıklanan eleştiri türlerinin yetersiz görülmesi üzerine kimi eleştirmenler, yapıtı çok yönlü inceleme yoluna gitmişlerdir.
Bu türde eleştirmen, gerektiğinde öznel, nesnel ya da toplumcu bir bakışla
yapıta yaklaşılabileceğini savunur. Türü ne olursa olsun her eleştiri, yazarın
ne yaptığını, ne yapmak istediğini bulmaya yöneliktir.