VERGİ TEORİSİ Dersi Verginin Tanımı, Amaçları, Tarihsel ve Teorik Gelişimi soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Endüstri devriminden 21. yüzyıla kadarki sürece kadar verginin gelişimini özetleyiniz.


CEVAP:

Endüstri Devrimi vergi sistemlerinde de önemli değişikliklere neden olmuştur.
İngiltere’de Napolyon savaşlarının finansman ihtiyacı ilk modern gelir vergisinin
(1815) uygulanmasına neden olmuştur. Ancak gelir vergisi bu savaşın ardından
kaldırılmıştır. Bununla birlikte 19. yüzyıldaki liberal akımlar nedeniyle gümrük
vergisi gelirlerinde azalma olmuş, bu azalmayı telafi etmek için de İngiltere Başbakanı
Robert Peel 1842 yılında gelir vergisini yeniden yürürlüğe sokmuştur. Ardından
Amerika Birleşik Devletleri 1913 yılında gümrük vergileri, tütün ve alkol
ürünlerinden alınan vergilerin yanı sıra gelir vergisini uygulamaya koymuştur.
Türkiye’de 1950 yılında modern anlamda bir gelir vergisi uygulanmaya başlamıştır.

Yirminci yüzyıla gelindiğinde vergi gelirlerinde büyük artış olmuştur. Bunun
iki temel sebebi; yaşanan dünya savaşları ve modern refah devletlerinin ortaya
çıkmasıdır. Her iki dünya savaşında da savaşa katılan ülkelerde askeri harcamalar
ulusal gelirin neredeyse yarısını aşmıştır. Bazı ülkeler kamu harcamalarındaki
bu artışı borçla finanse ederken, birçok ülke bunu vergi artışı ile telafi etmeye
çalışmıştır. İkinci dünya savaşı ile birlikte gelir vergisinin kapsamı genişletilmiş,
ABD’de ve İngiltere’de “kazandıkça öde sistemi” geliştirilerek hanehalklarının yarısından
fazlası gelir vergisinin kapsamına alınmıştır.
Her iki dünya savaşının ardından vergi oranları biraz azaltılmış, ancak sosyal
harcamalardaki güçlü artış paralelinde yeniden artırılmıştır. Prusya’da Bismarc’ın
öncülüğünde refah devleti anlayışı doğmuş ve 1883’te zorunlu sağlık sigortası ve
1889’da emeklilik sistemi uygulamaları başlatılmıştır. Bu uygulamaları 20. yüzyılın
ilk yarısından itibaren diğer ülkeler takip etmiş, İngiltere’de 1911 yılında,
Almanya’da 1927’de, Fransa’da 1931’de ve ABD’de 1936’da işsizlik yardımı getirilmiştir.
Benzer şekilde İngiltere’de 1909’da ve ABD’de 1935’de emeklilik sistemi yasallaşmıştır.
Bütün bu reformlar transfer harcamaları içinde yer alan sosyal harcamaların
aşırı yükselmesine ve dolayısıyla vergiye duyulan ihtiyacın artmasına yol
açmıştır. Günümüzde de bu ihtiyaç devam etmektedir.