EKOLOJİ VE ÇEVRE BİLGİSİ Dersi Çayır ve Mera Ekolojisi soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Enerji piramidinin basamakları nelerdir?


CEVAP:

Canlıların doğal enerjiden yararlanarak yaşamlarını sürdürmeleri besin zincirine daya­lı enerji akımı ile gerçekleşmektedir. Ekolojide kullanılan ekolojik piramit ya da enerji piramidi kavramının ilk basamağını üreticiler (yeşil bitkiler, bazı bakteriler ve protistler) yani ototrof canlılar oluşturmaktadır ve bu canlılar güneş enerjisini foto­sentez yolu ile kimyasal enerjiye çevirerek depolamaktadır. Diğer canlıların yaşamları bu bitkilere bağlı olduğundan en geniş basamağı oluşturmak zorundadırlar. Heterotrof organizmaların yani besinini dışarıdan alan organizmaların ilki birincil tüketiciler yani otoburlar (herbivor) piramidin ikinci basamağını oluştururlar ve ikinci basamağın üre­timi birinci basamaktan azdır, çünkü otoburlar bitkilerden (üreticiler) aldıkları enerjinin tümünü bir sonraki basamağa aktaramazlar. Termodinamiğin 2. Kanunu’na uygun ola­rak, aldıkları enerjinin bir kısmını kendi yaşamsal aktiviteleri için kullanırken ancak çok az kısmını diğer canlılara aktarabilirler. Genel olarak bir basamaktan diğerine geçerken enerjinin % 90’ı kaybolmaktadır. Genel kural olarak; bir seviyedeki enerjinin yalnızca %10’u bir üstteki seviyeye geçmektedir ve geri kalan kısım ise solunum sırasında ısı ola­rak kaybedilmektedir. Böylece, biyokütle miktarı ve desteklenen birey sayısı piramitte yukarılara doğru çıktıkça azalmaktadır. Bu nedenle, otçulların (herbivor) sayı ve biyo­kütlesi etoburlardan (karnivor) daha fazladır. Benzer şekilde enerji piramidinin üçün­cü basamağında bulunan etçiller (karnivor) aldıkları enerjinin az bir kısmını dördüncü basamağa ulaştırmaktadırlar. Dördüncü basamaktaki hayvanlar da bu enerjinin bir kıs­mını, eğer varsa beşinci basamağa aktarabilirler. Geri kalan kısmı ise topraktaki organik madde içerisinde depolanmakta ya da ayrıştırıcılarla beslenen organizmalar tarafından alınmaktadır. Sonuç olarak, bitkiler tarafından yakalanan enerjinin büyük bir kısmı dö­nüştürülmekte ve az bir kısmı ise ısı olarak kaybedilmektedir. Çayır ve meralarda enerji akışı tek yönlüdür ve sistemin yaşamanı sürdürebilmesi için üreticilerin yani bitki ör­tüsünün güneş enerjisini tutma işlemini sürekli yapmaları gerekmektedir. Kommunite ve ekosistemlerdeki beslenme ilişkileri vasıtası ile yeşil bitkilerden ayrıştırıcılara kadar besin zinciri ve besin ağı ile enerji akımı oluşmaktadır. Besin zinciri veya ağındaki her bir beslenme basamağı aynı zamanda bir enerji kümesi oluştururken tüm basamaklar ise enerji akımının temsilcisi durumundadır.