CEVAP:

Bu türün ilk örnekleri olan Halef el-Vâsıtî (ö. 401/1010) ve Ebû Mes’ûd ed-Dımaşkî’nin (ö. 401/1010) Etrâfü’s-Sahîhayn isimli eserleri Buhârî ve Müslim’in Sahih’leriyle ilgilidir. İbnü’l-Kayserânî’nin (ö. 507/1113) Etrâfü’l-Kütübi’s-sitte isimli eseri ise isminden de anlaşıldığı gibi Kütüb-i sitte’ deki hadislerin farklı isnadlarını bir araya getirir.
Bu tür çalışmaların en tanınmışları ise Mizzî nisbesiyle tanınan Yusuf b. Abdurrahman (ö. 742/1341), Abdülganî en-Nablusî (ö. 1143/1730) ve Muhammed Şerif Tokadî’nin (ö. 1312/1897) eserleridir.
Mizzî’nin Tuhfetü’l-eşrâf bi ma’rifeti’l-etrâf isimli eseri Kütüb-i sitte ile Ebû Dâvûd’un el-Merâsîl’ini, Tirmizî’nin Şemâilü’n-nebî adlı eserini, Nesâî’nin ‘Amelü’l-yevm ve’l-leyle’sini ihtiva etmektedir. Sahâbe, tâbiîn ve tebeü’t-tâbiîn’e ait 1391 müsnedde mevcut 19.626 hadis bulunmaktadır.
Abdülğanî en-Nablusî’nin Zehâirü’l-mevârîs fi’d-delâleti ‘alâ mevâzı’i’lhadîs isimli eseri ise Kütüb-i sitte ile el-Muvatta’ı ihtiva etmektedir. Sahâbî adına göre yedi bölüm halinde düzenlenen eserde 12.302 hadis bulunmaktadır.
Buhârî ve Müslim’in eserlerindeki hadisleri kolayca bulabilmek amacıyla telif edilen Muhammed Şerif Tokadî’nin Miftâhu’s-Sahîhayn’ı da tanınmış etraf türü eserlerdendir. Eserde önce Buhârî’nin, sonra da Müslim’in elCâmiu’s-sahîh’lerindeki kavlî hadisler alfabetik olarak dizilmiştir. Buhârî’deki hadisler için İbn Hacer, Aynî ve Kastallânî şerhlerinin cild ve sayfa numaraları; Müslim hadisleri için de Nevevî şerhinin cild ve sayfa numaraları verilmiştir. Mizzî, Abdülganî en-Nablusî ve Tokadî’nin söz konusu eserleri yayımlanmıştır.
Sözü edilen etrâf kitapları genellikle ilk râvisi olan sahâbe adına göre alfabetik olarak düzenlenen eserlerdir. Senedleri alınmaksızın hadislerin baş tarafından birkaç kelimeyi almak, sonra da bu metinleri alfabetik sıraya koymak suretiyle yapılan çalışmalar da etrâf olarak kabul edilmektedir. Yukarıda zikredilen Süyûtî’nin Cem’u’l-cevâmi’ ve el-Câmiu’s-sagîr adlı eserleri, Kudâî’nin (ö. 454/1062) Müsnedü’ş-şihâb’ı ile halk dilinde yaygın olan hadislerin toplandığı Sehâvî’nin (ö. 902/1497) el-Makâsıdü’l-hasene’si hadislerin baş kısmını değil tamamını vermiş olmalarına rağmen hadis arama ve kaynağını tespit etmede kolaylık sağladıklarından bu türün örnekleri olarak kabul edilebilirler.