OSMANLI TÜRKÇESİNE GİRİŞ I Dersi Alfabe İşaretlerinin Ses Değerleri I: Ünlüler soru detayı:

CEVAP:

Ortalama a. Arapça’nın a’sına benzer. Farslar da
bu sesi a ile e arası bir sesle, açık bir e gibi söylerler:
?? hár “eşek”, ??? çárh “çark”, ??? táşt “geniş
leğen”, ???? hástá (hasta), ???? ástár “katır”, ?? dár
“kapı” gibi.
Türkler Farsça’dan aldıkları kelimelerde bu sesi
çeşitlendirip kalın ve ince ünsüz harflerine göre
kendi a ve e’leri gibi söylemişlerdir:
har, çark, taşt, hasta, ester, der “kapı” gibi.
• Kelime başında bu sese karşılık gelen işaret,
harekeli yazıda ?? üstünlü elif, harekesiz yazıda ise yalnızca ? elif’tir:
??? ebr “bulut”, ???? ebrû “kaş”, ?????? ejderhâ,
???? ahger “ateşli kül, ince kor”, ???? ahter
“yıldız”, ??? esb “at”, ??? eşk “göz yaşı” gibi.
• Kelime içinde bir ünsüz harften sonra harfle gösterilmez, ünsüz harf üstünlü okunarak
varlığı belirtilmiş olur:
??? báht, ??? báhş “pay, kısmet”, ??? çeşm
“göz”, ??? derd (dert), ????? reftâr “yürüyüş,
gidiş”, ??? zerd “sarı”, ?? şeb “gece” gibi.
• Kelime sonunda, Arapça ve Türkçe’de olduğu gibi, ? ? he ile yazılır:???? ,deste ???? ,“bağlı “beste ???? ,âheste ?????
çerme “kır at”, ???? tahta, ???? hasta, ???? zerde, ???? gende “kokmuş, pis kokulu” gibi.