OSMANLI TÜRKÇESİNE GİRİŞ II Dersi KELİME SINIFLARI I: ADLAR soru detayı:

CEVAP:

Farsça’nın asıl mastarları Osmanlı Türkçesi’nde kullanılmamıştır. Kılış adı olarak kullanılmış olanların çoğu geniş zaman tabanına -iş okunan bir ? eklenerek yapılmıştır. Bunların Türkçe karşılıkları -ma/-me ve -ış/-iş’li kılış adlarıdır: ????? hâhiş “isteme, isteyiş”, ???? dâniş “bilme, biliş, bilgi”, ????? âmûziş “öğrenme, öğreniş”, ???? nâliş “inleme, inleyiş”, ???? gerdiş “dolaşma, dolaşış” gibi.
• Ayrıca mastarların sonunda bulunan ??-) den) ve ??) ten)’in ?) nun)’ları kaldırıldığında kalan geçmiş zaman tabanı da kılış adı anlamı verir:
Osmanlı Türkçesinde kullanılanlar şunlardır:
??? dâd “veriş, verme”, ??? sited “alma, alış”, ??? âmed “geliş”, ??? reft “gidiş”, ?? şüd “gidiş”, ???? harîd “alış”, ????? fürûht “satış”.
• Bunlara geniş zaman tabanına ? ?- e ve geçmiş zaman tabanına ??- âr eklenerek yapılmış olanları da katmak gerekir:
???? hande “gülüş”, ???? girye “ağlama, ağlayış; gözyaşı”, ???? nâle “inleme, inleyiş”, ???? bûse “öpüş, öpme”, ????? güftâr “söyleme, söz”, ????? dîdâr “görme, görüş”, ????? reftâr “gidiş” gibi kullanılmaktadır.