CEVAP:

Fordist üretimin temeli olan kitlesel üretim ve onu mümkün kılan kitlesel tüketim 1950’li ve 1960’lı yıllarda ekonomik olarak sürdürülebilir bir performans sergilemiştir. Fordist üretimin işgücü açısından tipik özellikleri; sürekli ve tam süreli çalışma, deneyim ve bilgiye dayalı ücret artışı, olumsuz iş koşulları ve iş güçlüğüne bağlanmış prim ve tazminatlar, düzenli çalışma saatleri, çalışma saatlerinin toplu iş sözleşmesi ile ayarlanması, hafta sonu tatilleri için ücretli izin ve işçilerin sendikalarda kolektif temsiliyetidir (Belek, 2010, s.23). Ancak gelişmiş kapitalist ülkelerin piyasalarında yaşanmaya başlayan talep doyması, 1970’lerin sonlarıyla beraber etkisini göstermeye başladıkça ekonomik krizlerde farklı biçimlerle kendini göstermeye başlamış ve fordist üretim biçiminin tipik özellikleri farklılaşma sürecine girmiştir. Kitlesel tüketim aksadıkça üretim de karlı yapısını kaybetmiş, yeniden üretimini (kendi birikimini) gerçekleştiremeyen sermaye yeniden yapılanma sürecine girmiştir. Bu yeniden yapılanmanın üretim örgütlenmesi postfordist üretim, esnek üretim rejimi gibi tanımlamalarla anılmaktadır. Bu üretim biçiminin tipik özelliklerini ise  esnek üretime dair farklı modellemelerde ayrıntılandırmak mümkün olacaktır. Ancak genel olarak esnek üretimin farklılaşmış talebe ve değişen koşullara daha iyi uyum sağlayabilecek bir çalışma örgütlenmesi olduğunu söyleyebiliriz.