OSMANLI TÜRKÇESİNE GİRİŞ I Dersi Yazım soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Genizsi n harfi için yazım özellikleri nelerdir?


CEVAP:

Türkçe’ye özgü bir sestir. Küçük dilin geniz yolunu açması ve havanın aynı zamanda burundan salınmasıyla nitelik kazanır. Bir diş sesi olan n’de ileri
uzanan dilin ucu üst dişlere dokunurken, genizsi n’de
dokunmaz, dil geri çekilir. Art ve ön damakta olmak
üzere iki boğumlanma noktası vardır. Buna göre art
damakta boğumlananı kalın ünlülerle, ön damakta
boğumlananı ise ince ünlülerle bir arada bulunur:
anlamak, bunalmak, son, yalın, yanılmak, başın, olun
kelimelerindeki n’ler aslında art damak genizsi n’si, inlemek, yeni, bin, ön, deniz, beniz, gelin, görün kelimelerindeki n’ler de ön damak genizsi n’sidir. Bu ses bugün
ortak söyleyişte, yukarıdaki örneklerin söylenişinde
olduğu gibi, diş sesi olan n’ye dönmüştür. Osmanlı
Türkçesi döneminde de n’ye döndüğünü biliyoruz.
Bugün yalnızca kimi yöre ağızlarında yaşamaktadır.
Bu sesi yazıda göstermek için eski dönemden
beri ? kef harfi kullanılmış, buna da sağır kef ya
da kâf-i nûnî (nun kefi) denmiştir. Örnek olarak,
yukarıdaki kelimelerin yazılışı şöyledir:
???? , ???? , ?????? , ???? , ??? , ??????? , ?????
.???? , ??? , ??? , ??? , ??? , ??? , ??? , ??????
Yeni harflerin kabulüne kadar bir yazım kalıntısı olarak eski ? kef’li yazılışlar devam ettirilmiştir.
Bu kelimelerden kimilerinin dönem içinde ? nun
ile yazıldıkları da görülür: ??????? yerine ??????? bunalmak, ????? yerine ????? konşu, ???? yerine ????
yalın gibi. Bu yazılışlar da seste meydana gelen değişmeyi yazı ile aktaran örneklerdir.
Aynı harfin g, (ğ) sesi için de kullanılması yüzünden, ayırıcı bir işaret olmak üzere, önceki dönemde üzerine üç nokta konmuş, ancak bu üç
noktalı kef (? , ? ( Osmanlı Türkçesi yazımında
kullanılmamıştır.