CEVAP:

Gerçekte, hakların resmî olarak verilmesi, zorunlu olarak pratikte uygulamadaki eksiklikleri gidermemektedir. Bir kişinin yasal statüsünü gösteren resmî vatandaşlık (formal citizenship) ile bu toplumsal üyelikten doğan hakların kullanılması veya uygulanması anlamına gelen gerçek vatandaşlık (substantive citizenship) arasında bir ayrım yapmak gerekir.

Resmî vatandaşlık ile gerçek vatandaşlık çoğu zaman birbirleriyle örtüşmemektedir:

• Birincisi, bazı durumlarda bireyler resmî olarak vatandaş olmamasına rağmen (Almanya’daki Türk misafir göçmen işçiler örneğinde olduğu gibi), devletin verdiği bazı hak ve ayrıcalıklardan yararlanabilirler. Örneğin, Türk misafir işçiler Almanya’da siyasal ve vatandaşlık haklarına sahip olmamalarına rağmen, bazı sosyal güvencelere ve haklara sahip olabilmektedir.
• İkincisi, üçüncü dünyadan gelip göç edilen toplumdan farklı etnik ve dinî olarak bir topluluğa ait olan gruplar ve onların çocukları resmî olarak vatandaşlık alsalar bile, ülkedeki mevcut ayrımcılık ve etiketlemeler yüzünden bu hakların kullanılmasından dışlanıyor olabilirler. İkinci durumun en çarpıcı örnekleri olarak; Fransa’daki Cezayir kökenliler, İngiltere’deki Pakistanlı göçmenler, Amerika’daki siyah ve Latin Amerika kökenliler ile Almanya’daki Türk kökenliler ve onların çocukları gösterilebilir.