CEVAP:

Kanun görev kurallarını belirlemekle birlikte, bu kurallar bakımından bazı istisnalara da yer vermiştir. Bu hallerde uyuşmazlıklar, esasen görevli olmayan, ancak istisnai durum nedeniyle görevli hale gelen mahkemelerde görülebilmektedir.

Bu istisnaların ilki, cezai uyuşmazlıklar arasında dar bağlantı bulunmasına ilişkindir. Şu hallerde uyuşmazlıklar arasında dar bağlantı var sayılır:

1. Bir kişinin, birden fazla suçtan sanık olması,
2. Bir suçta her ne sıfatla olursa olsun birden fazla sanık bulunması,
3. Suçun işlenmesinden sonra işlenen suçluyu kayırma, suç delillerini yok etme, giz-

leme veya değiştirme suçunun söz konusu olması (m.8).
Ayrıca, mahkemenin bakmakta olduğu birden fazla dava arasında, 8. maddede belirti-

lenlerin dışında bir bağlantı olması da mümkündür. Buna ise geniş bağlantı denmektedir (m.11). Eğer cezai uyuşmazlıklar arasında bu türden bir bağlantı varsa ve bu uyuşmaz- lıklara ilişkin davaların birlikte görülmesinde bir menfaat söz konusuysa; bu durumda bağlantılı davalar birleştirilebilir. Birleştirme, yüksek görevli mahkemede yapılır (m.9). Örneğin, asliye cezalık dava ile ağır cezalık dava birleştirildiğinde, yargılamayı ağır ceza mahkemesi yapar. Böylelikle asliye cezada yargılanması gereken ilk uyuşmazlık da ağır cezada yargılanmış olur ve görev kurallarının istisnası ortaya çıkar.

Görev kurallarının ikinci istisnası, duruşmada suçun hukuki niteliğinin değiştiği ge- rekçesiyle görevsizlik kararı verilememesine ilişkindir. Alt dereceli mahkeme, duruşma sırasında; davanın kendi görevini aştığını anlarsa, mutlaka görevsizlik kararı vererek işi görevli mahkemeye gönderir (m.5). Buna karşılık, yüksek görevli mahkeme, duruşma sırasında, yargılamanın daha aşağı görevli bir mahkemeye ait olduğu gerekçesiyle görev- sizlik kararı veremez. Nitekim CMK m.6’da; “duruşmada suçun hukuki niteliğinin değişti- ğinden bahisle görevsizlik kararı verilerek dosya alt dereceli mahkemeye gönderilemez” denilmektedir. Böylelikle hem zaman kaybı olmayacak hem de sanık bakımından güvencesiz bir duruma sebebiyet verilmemiş olacaktır. Nitekim ağır suçlara bakan bir mahkeme daha hafif suçlara öncelikle bakabilecektir. Bu bağlamda örneğin asliye ceza mahkemesi duruşma sırasında baktığı davanın ağır cezalık olduğunu anlarsa, derhal görevsizlik kararı vererek dosyayı ağır ceza mahkemesine göndermelidir. Buna karşın ağır ceza mahkemesi duruşma sırasında bakmakta oldu davanın asliye cezalık olduğunu anlarsa, CMK m.6 gereğince görevsizlik kararı veremez. Böylelikle asliye cezada yargılanması gereken bir uyuşmazlık bakımından görev kurallarının istisnası söz konusu olur ve asliye cezalık dava, ağır ceza mahkemesinde görülerek sonuçlandırılır.