SORU: Güneş , ay ve yıldız kültleri nedir?
CEVAP: Türk mitolojisinde Güneş, Ay ve yıldız Gök Tanrı’ya bağlı kültler olarak düşünülür. Eski Türklerin bu kültlere saygı gösterdiğine dair Çin yazılı kaynaklarında kayıtlar vardır. Tanrı sözcüğünün etimolojik açıklamaları arasında, tang kökünden geldiği ileri sürülen görüşlerden birisidir. Buna göre tang güneşin doğduğu yerdir ve tanrı da güneşi çağıran, onun doğmasını sağlayan anlamındadır. Hun kağanlarının her sabah çadırından çıkarken güneşi ve her akşam da ayı selamlayıp ta’zim ettiği şeklindeki bilgiler bağlamında bu etimolojik açıklama oldukça dikkat çekici ve anlamlı gözükmektedir. Aynı şekilde, Altay ve Mişer Türklerinin günümüzde bile güneş üzerine and içme geleneğini sürdürdükleri görülür. Dahası, Altay Türklerine göre güneş ana, ay atadır; ateş de yeryüzünde güneşin temsilcisidir. Kamlara göre, güneşin ve ayın tutulmasının nedeni kötü ruhların onları yakalayıp karanlık dünyaya sürüklemeleridir. Bu nedenle onları kötü ruhlardan korumak için bağırır çağırır, davul çalarlar. Yakut Türklerine göreyse, güneş ve ay iki tanrısal güç ve kardeştir. Umay kültünün sembolü ay, Gök Tanrı kültünün sembolü ise güneştir. Biraz da bu nedenlerle bütün şamanist Türk topluluklarında ve Türk şamanizminden etkilenmiş Buryat ve Moğol şamanlarının tören kostümlerinin üzerinde demir ve gümüşten yapılmış ay ve güneşi sembolize eden takılar yer alır. Türk bayrağının ay ve yıldızı esasen ay ve güneştir.
