HADİS TARİHİ VE USULÜ Dersi HADİSLERİN KORUNMASI VE KAYIT ALTINA ALINMASI soru detayı:
SORU:
Hadislerin öğrenim ve öğretiminde hanım sahâbîlerin payı var mıdır?
CEVAP:
Hadislerin öğrenim ve öğretiminde hanım sahâbîlerin de payı büyüktür. Onlar da cemaatle kılınan namazlara, Hz. Peygamber’in hutbe ve vaazlarına iştirak ederler, meselelerini, Allah Resûlün’den sorup öğrenirlerdi. Hanım sahâbîler Hz. Peygamber’den kendileri için bir gün tahsis etmesini de istemişler, Hz. Peygamber de onlara özel bir gün ayırmıştı. Bu günde Resûl-i Ekrem özel olarak onlara konuşma yapardı.
Hanım sahâbîler içinde ise, konumuzla ilgili olarak Ensâr denilen Medine’nin yerlisi Müslüman hanımlar ile Hz. Peygamber’in hanımlarının özel bir yeri vardır.
Hz. Âişe; “Ensâr hanımları ne iyi hanımlardır! Utangaçlık onların, dini iyice öğrenmelerine engel olmamıştır!” (Buhârî, “İlim”, 50) diyerek onların öğrenme gayretlerini övmüştür.
Hz. Peygamber’in hanımlarının ise, İslâm’ı ö ğrenme ve öğretme gayretlerinin yanında diğer hanım sahâbîlerin Hz. Peygamber’den sormaya utandıkları meseleleri kendilerine sordurmaları şeklinde de hizmetleri olmuştur. Hz. Peygamber’in hanımları içinde ise, zekâsı ve araştırmacı kişiliğiyle Hz. Âişe ilk sırada yer alır. Bir tespite göre en çok hadis rivayet eden sahâbîler arasında, Ebû Hüreyre, Abdullah b. Ömer ve Enes b. Mâlik’den sonra, 2210 hadis rivayetiyle 4. sırayı almış olan Hz. Âişe, Hz. Peygamber’den duyduğu şeyleri tam anlayıncaya kadar araştırmaktan geri durmazdı. Neticede o, en meşhur 7 sahâbî fakihten biri de olmuştu. Hz. Âişe’yi, Müminlerin Annesi Ümmü Seleme takip eder. Onun da yüzlerce hadis rivayeti bulunmaktadır.
Mevcut hadis kitaplarında yüzden fazla hanım sahâbînin naklettiği hadislere rastlanmaktadır. Bunların arasında fazla hadis rivayetleriyle Ümmü Habîbe, Hafsa bt. Ömer, Esma bt. Ümeys, Esma bt. Ebû Bekir, Ümmü Hâni ve Ümmü Atıyye öne çıkmaktadırlar.