MEDYA SİYASET KÜLTÜR Dersi Alternatif Medya soru detayı:

CEVAP:

UNESCO, uluslararası barışın ve insan haklarının sağlanmasında kitle iletişim araçlarına
önemli görevler vermektedir. Bu görevlerden biri, UNESCO’nun 1978 yılında kabul ettiği “Barışın Güçlendirilmesi ve Uluslararası Anlayış, İnsan Hakları Kabulü ve Irkçılık Karşıtı Tutum İçin Kitlesel Medya Katkısına İlişkin Temel İlkeler” adlı bildirgede verilmiştir. Hak haberciliğinde, haberler insan haklarına dayandırılarak verilmelidir. Bu düşünenin temeli UNESCO’nun söz konusu bildirgesine dayanmaktadır. Bu bildirge, 1978’de UNESCO’nun 20. Genel Toplantısı’nda yayımlanmıştır. Böylece, basına hem barışın sağlanması hem de insan haklarının uygulanması ve güçlendirilmesinde önemli görevler yüklenmiştir.

Hak haberciliği, hak ihlâllerini haber yapıp izleyen bir haberciliktir. Hak haberciliği, insan hakları kavramını ölçü alır. Hak haberciliği, geleneksel liberal çoğulcu yaklaşımın benimsediği, nesnellik çıkarımını reddeder. Nitekim hak haberciliği, haklardan yana taraftır. Nesnel haber veremez. Dolayısıyla hak haberciliği yapan muhabirin nesnel olması beklenemez. Muhabirler, toplumdaki dezavantajlı grupların, sesi duyulmayanların sesini duyurmak durumundadır. Sesi duyulmayan grupların hakları ellerinden alınmakta, sesleri duyulmamaktadır. Onlar, görmezden gelinmektedir. Hak haberciliğinin kaynakları, toplumda egemen kesimde yer alan birincil tanımlayıcılar değildir. Akredite kaynaklardan bilgi alınarak haberler oluşturulmaz. Çeşitli kaynaklara başvurulur. Ancak, bunlar da haklardan yana olmalıdır. Hak haberciliğinin kaynakları arasında şunlar bulunmaktadır: Haberin ilgili olduğu alanlarda çalışan hak örgütleri, sivil toplum örgütleri, sendikalar, bu alanda çalışan akademisyenler, uzmanlar, uluslararası insan hakları hukuku. İnsan haklarını merkeze alan bir habercilik anlayışı, demokrasinin kurumsallaşması ve pekişmesi açısından önem taşımaktadır. Bu anlamda, kitle iletişim araçları, haberlerde sivil toplum kuruluşlarına ve hak örgütlerine yeterli yer ve önemi vermelidir. Hak haberciliği, insan hakları kavramını ölçü alır. Toplumda sesini duyurmakta zorlanan azınlıkların sesi olur. Ayrımcılığa uğratılan kadınların sözcüsüdür. İnsan gibi yaşama hakkına sahip olamayan çocukları dikkate alır. Fiziksel ya da zihinsel
engelleri nedeniyle göz ardı edilenleri göz ardı etmez. Haberlerde yer bulamayan engellileri ve yoksulları görünür kılar. Bütün bunları yapmak için, kitle iletişim araçlarınca sunulan haberlerin insan haklarına dayalı olması gerektiğine vurgu yapmaktadır. Bu amaç, gazetecilik meslek kuralları içinde de sayılmaktadır.