II. ABDÜLHAMİT DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI Dersi EDEBİYAT-I CEDÎDE ROMANI soru detayı:
SORU:
Halit Ziya Uşaklıgil’in realist anlayışa uygun bir yazar olduğunu gösteren kanıtlar nelerdir?
CEVAP:
1- Halit Ziya’nın romanlarında kullandığı realist tekniklerden biri, olayların gidişatını keserek geriye dönüş metodunu kullanmasıdır. Böylece olayların ve kişilerin geçmişini anlatarak yaşanan zamandaki olayların sebepleri ortaya konur ki, bu realizmin en önemli ilkelerinden biri olan determinizmin ifadesidir. Sefile, Mai ve Siyah ve Nedime isimli romanları buna örnek olarak gösterilebilir.
2- Yine realist anlayışa uygun olarak Halit Ziya, romanlarında olaydan çok tasvir ve tahlillere yer vermiştir. Bilindiği gibi I. kuşak Tanzimat romanı ile II. kuşak Tanzimat romanı arasındaki en önemli farklardan biri de olay merkezli romanlardan kişi merkezli romanlara geçilmiş olmasıdır. Halit Ziya’nın hemen bütün romanlarında bu durum kendini gösterir.
3- Realizmin en önemli özelliklerinden biri olan ayrıntılı mekân tasvirleri, Halit Ziya’nın romanlarında sıklıkla karşılaştığımız unsurlardan bir diğeridir. Yazar bu tasvirleri belli bir işlevi yerine getirmek için yapmaktadır. Bu tasvirler ya yaşanan olaylar hakkında okuyucuya bir şeyler sezdirmeyi ya da roman kişilerinin iç dünyalarını tanıtmayı amaçlayan tasvirlerdir. Bu açıdan Halit Ziya’nın romanlarında insan-mekân, insan-eşya ilişkisi çoğunlukla vardır. Sefile ve Aşk-ı Memnu isimli romanları buna örnek olarak gösterilebilir.