SORU: Haram nedir? Çeşitleri nelerdir?
CEVAP: Haram, kesin bir şekilde yapılmaması istenen, terk edilmesine sevab, yapılmasına ceza verilen fiildir. Bir fiilin haram kılınması, haram kılındı, helal değildir, öldürmeyin, yaklaşmayın, kaçının, uzak durun gibi değişik şekillerde olabilir. Yasağın, yasaklanan fiilin özü ile ilgili olup olmaması açısından haram liaynihî (lizâtihî) haram ve ligayrihi haram olmak üzere ikiye ayrılır: • Liaynihî (lizâtihî) haram, özü itibariyle bir kötülük ve zarar içermesinden dolayı yapılmasının yasaklandığı fiildir. Adam öldürme, zinâ, hırsızlık, murdar et satma, evlenilmesi yasak olan yakınlar ile evlenme gibi. Liaynihî haram olan bir fiilin sonucu, fiilin temelden gayr- ı meşru sayılmasıdır. Böyle bir fiil yapıldığı takdirde bu fiile meşru hiçbir sonuç bağlanmaz, batıl kabul edilir. Örneğin hırsızlık, meşrû bir mülkiyet sebebi olarak kabul edilmez. Murdar bir etin satılmasına, meşru bir satım akdine bağlanan sonuçlar bağlanmaz. • Ligayrihî haram, aslında meşru olmakla birlikte haram kılınmasını gerektiren başka bir sebepten dolayı yapılması yasaklanan fiillerdir. Örneğin Ramazan bayramının ilk günü, Kurban bayramının ilk üç günü oruç tutmak böyledir. Aslında oruç tutmak meşru bir fiildir. Fakat Şâri, bayram günlerinde oruç tutmayı yasaklamıştır. Ribâ içeren bir alım-satım akdi de böyledir. Aslında alım-satım meşru bir işlemdir. Fakat ribâ içermesi sebebiyle böyle bir alım-satım yasaklanmıştır.
