SORU: Hartmann’ın ortaya koyduğu gerçek dünyayı oluşturan katmanlar arasında nasıl bir ilişki bulunmaktadır?
CEVAP: Hartmann’a göre, bu katmanlar içiçe geçmiş değillerdir ancak, birbiri üzerine bir evin katları gibi sıralanmışlardır. Birinci katmanın dördüncü katmana ihtiyacı yoktur ancak, dördüncü katmanın zeminde duran katmana ihtiyacı vardır. Bu yönüyle kültürün içerisine girdiği son katman, diğer bütün katmanları içinde alır. Böylece kültür, hem maddi, hem ruhsal, hem de tinsel olarak en özgür olandır. Bilgi bu son katmanda insanın bilgisi olarak ortaya çıkmaktadır. Hartmann bilginin öznesi olarak bilinci ele alır ama o bilgiyi sadece bilinçle sınırlamaz, bilincin karşısında duran, kendisini aşmasını isteyen bir dış dünya, bilinen nesne olarak ortaya çıkar.