CEVAP:

Hazarlarda genel olarak eski Türk inanç ve kültürü hâkim olsa da, Hazar ülkesinde birçok din bir arada yaşamış, engin din hürriyetinin sonucu olarak değişik dinler Hazar topraklarında misyonerlik faaliyetlerine girişmişler ve inançlarını yaymışlardır. Ülkede camiler, kiliseler ve sinagoglar yan yana yer almıştır. Hazarların esas ve uzun süre bağlı kaldıkları dinleri Gök Tanrı Dini idi. Hazarlar arasında ilk devirlerden itibaren görülen ve küçümsenmeyecek sayıda yayılmaya başlayan bir diğer din de Hıristiyanlıktı. Kafkasya, Azerbaycan, Güney Rusya ve Kırım’da Hıristiyanlık VI. yüzyıldan itibaren yayılmaya ve yerleşmeye başlamıştır. Hazarlar arasında Müslümanlık da yayılmaya başlamış ve İslam mücahitleri; Ermenistan, Güney Kafkasya ve Hazar ülkesinde fetihler yaparken dinlerini de yaymaya çalışmışlardır. Hazarların X. yüzyılda Ruslar karşısında güç duruma düşmeleri ve 965’te Hakan’ın Hârizmlilere sığınması, çok kalabalık Hazar kütlelerinin İslâmiyet’e girmesine sebep olmuştur. Bunlar yanında Hazarların Hz. Musa şeriatını benimseyerek Musevi dinine girişleri Ortaçağ’dan beri şaşırtan ve tartışılan bir hadise olmuştur. Günümüzde Hazarların ahfadı ve Karai inancında olan, Kırım, Litvanya, Türkiye gibi değişik ülkelerde yaşamaya çalışan, sayıları oldukça azalan Karay Türkleri, kendilerini Hz. Musa şeriatına bağlı hakiki Museviler olarak adlandırmaktadırlar.