CEVAP: • Modelin iki mal, iki ülke, iki üretim faktörüne dayanması gerçek hayatı yansıtmamaktadır. Mal ve üretim faktörü piyasalarında tam rekabetin geçerliliği ve üretim faktörlerinin ülkeler arasında hareketsizliği varsayımları da son derece geçersiz varsayımlardır. • Ülkelerde üretim faktörlerinin aynı nitelikte olmayacakları da açıktır. Ayrıca, üretim faktörlerinin ölçülebilirliğinin kabul edilmesi de (üretim faktörleri yoğunluk oranını hesaplayabilmek için) çok güçtür. Açıktır ki, farklı nitelikteki üretim faktörlerinin bulunması, uluslararasında farklı üretim maliyetlerine neden oluşturacak ve Model dışı ticaret imkânları yaratılacaktır. • Model, üretim faktörlerinin nispi fiyatlarının (Heckscher ve Ohlin’in tanımlarına göre), nispi üretim faktörü donanımını yansıttığını açıklamaktadır. Bu açıklama arza önem veren bir açıklamadır. Eğer, talep dikkate alınırsa sonuç ters yönde çıkabilir. Örneğin, işgücü bakımından nispi olarak donanımı fazla olan bir ülkede işgücüne talep de fazla ise, işgücünün fiyatı düşük olmayacaktır (diğer üretim faktörlerinin fiyatlarına göre, nispi olarak yüksek bulunabilecektir). • Malların talep tercihlerinin farklı olması sonucu mal fiyatları, maliyet oranlarını yansıtmayabilir. Böylece ana modelden farklı bir uluslararası ticaret yapısı ortaya çıkabilir. • Model, ülkelerde aynı mal için aynı üretim tekniğinin uygulandığını varsaymaktadır. Oysa üretim teknikleri ülkelerde farklı olabilir. Bu durumda Heckscher- Ohlin modelinin geçerliliğine set çekilebilir. • Heckscher-Ohlin Modeli ölçeğe göre sabit verimler üzerine kurulmuştur. Ancak, uluslararası ticaret başlayınca, piyasa genişleyecek, içsel ve dışsal ekonomiler yardımıyla maliyetler düşecektir. Böylece, ülkeler arasında farklı karşılaştırmalı üstünlükler oluşabilir. Uluslararası ticaret de bu farklı karşılaştırmalı üstünlükler yüzünden ortaya çıkabilir. • Ülkeler arasında aynı üretim teknikleri kabul edilse bile, bir malın faktör yoğunluğu, ülkelerdeki faktör fiyat yapısıyla bağlantılı değilse, teorem geçerliliğini kaybedecektir.