SORU: Hz. Ömer’in yönetim anlayışındaki en belirgin özellikler nasıl sıralanabilir?
CEVAP: Hz. Ömer devlet idaresinde büyük başarı göstermiş, yalnızca İslâm tarihine değil, dünya tarihine de damgasını vuran ölümsüz şahsiyetlerden birisi olduğunu kabul ettirmiştir. Yönetim anlayışındaki bazı belirgin özellikler şöyle sıralanabilir: • Hz. Ömer toplumu ilgilendiren bir konu ortaya çıkınca halkı Mescid-i Nebevî’ye çağırarak minberden onları bilgilendirirdi. • Teşkilatçı bir yönetime sahipti. • Halkın soru sormasına ve haklarını aramasına imkân tanır, kendisinin de eleştirilmesini isterdi. • İyiliği emredip kötülükten vazgeçirmeyi prensip edinen Hz. Ömer bütün emir ve yasakları önce kendi şahsında uygular, halka verdiği emirlerin uygulamasına aile mensuplarından başlardı. • Divan defterlerini yanına alarak Medine çevresindeki insanların atıyyelerini evlerine gidip bizzat kendisi dağıtırdı. • Gündüzleri çarşı pazarda, geceleri de Medine sokaklarında dolaşıp asayişi kontrol eder, ihtiyaç sahiplerini gördüğünde kendisi beytülmâlden yiyecek taşırdı. • Her cumartesi günü Medine’nin dışında Âliye yöresine gider, güç yetiremeyecekleri işlerde çalıştırılan kölelerin yükünün hafifletilmesini sağlardı. Aynı şekilde hayvanlara fazla yük yükletilmesine de müdahale ederdi. • Adalet işlerine önceleri valiler bakarken zamanla Hz. Ömer, Küfe, Basra, Dımaşk, Filistin, Humus, Ürdün, Mısır ve Bahreyn’e kendisine bağlı kadılar tayin etmişti. • Vali seçmeyi düşündüğü kişilerin durumlarını iyice inceleyip sahabelerle istişare etmeye, adayları ehil kimseler arasından seçmeye itina gösterirdi.
