CEVAP:

I. Abdülhamid devrinde padişaha bir dizi ıslahat layihası sunulmuştu. Canikli Ali Paşa, padişaha sunduğu Tedâbirü’l-Gazevât başlıklı eserinde, askeriyeden ilmiyeye, üst düzey devlet görevlilerine ve yiyecekten satın alma işlemlerine kadar pek çok konuda ıslahat tavsiyelerinde bulunur. Bu dönemin önemli gelişmelerinden biri de, 1775’te Mühendishane-i Bahri-i Hümayun’un (1781’den itibaren Mühendishane-i Tersane-i Amire) kurulmasıdır. Ayrıca, uzun süredir atıl durumda olan Müteferrika matbaası, 12 Mart 1784’te Halil Hamid Paşa’nın sadareti esnasında Beylikçi Mehmet Raşid ile Vakanüvis Ahmed Vâsıf ’ın öncülüğünde yeniden açıldı.