YENİ TÜRK EDEBİYATINA GİRİŞ II Dersi Avrupa ile Siyasi ve Kültürel İlişkiler soru detayı:

CEVAP:

İbrahim Paşa’nın sadrazamlığı sırasında Osmanlı-Fransız ticari ilişkilerinde de oldukça
ilerleme kaydedilir. Fransa’nın Langedok şehrinde üretilen kumaşlar Osmanlı Devleti’nde
oldukça ilgi görür. Langedok’tan İstanbul’a her yıl binlerce top kumaş gönderilir. Bununla
birlikte Lyon’dan sırmalı kumaşlar, Marsilya’dan boyalı kumaşlar, tıbbi ecza ve ziynet eşyaları getirtilir. Osmanlı Devleti’nden ise hububat, pamuk ipliği, kahve ve işlenmemiş bazıhammaddeler ihraç edilir (Altınay, 2010, s. 83). Böyle bir ticari yoğunlukta her yıl Fransaile Osmanlı Devleti arasında neredeyse beş yüz ticaret gemisi gelip gitmeye başlar. Artık Osmanlı ülkesindeki ekonomik durum, ithalat ve ihracat işleri, bir önceki yüzyıla göreoldukça farklılaşmaya başlar. 17. yüzyılda ülkeye giren yabancı malların daha az olmasına karşın dışarıya gönderilen eşya sayısı ise daha fazladır. Ancak Avrupa’da sanayinin hızla gelişmeye başlamasıyla eşya çok daha ucuz elde edilmeye, dolayısıyla da ucuz satılmaya başlamıştır. Buna karşılık, Osmanlı imalatı eski tarzda devam ettiği için üretilen mallar daha pahalıya elde edilir ve ticari rekabet giderek zorlaşır. Bu durum, Osmanlı sanayine
ciddi anlamda sekte vurduğu gibi ithal edilen ürünlerin büyük bir kısmının lüks eşyalardan oluşması da güç kaybını büyük ölçüde etkiler. Öyle ki; devlet de ordu ve donanmasınaait birçok eşyanın yanı sıra gündelik ihtiyaçlarını bile Avrupa’dan karşılamaya başlar. Zira III. Ahmet ve sadrazamı Damat İbrahim Paşa’nın çevresi Avrupa eksenli bir değişimi ve
yeniliği destekleyen politika izlemektedirler. Yirmisekiz Çelebi Mehmet’in ülkeye dönmesinin hemen sonrasında onun getirttiği planların uygulandığı yapılarda Fransız mimarisinin izlerinin görülmesi de bunu açıkça göstermektedir. Avrupa etkisi sadece mimariyle sınırlı kalmayarak zamanla bütün hayatın içine sızmaya başlar (Budak, 2008, s. 91-92).