SORU: İç, dış ve yasama denetimi nedir ve nasıl gerçekleşmektedir?
CEVAP: • İç Denetim: Harcama birimleri, muhasebe ve malî hizmetleri ile ön malî kontrol ve iç denetim birimleri tarafından yapılan denetimdir. • Dış Denetim: Bütçe uygulamaları açısından dış denetim esas itibarı ile Sayıştay tarafından yapılan denetimdir. Anayasanın 160. Maddesine göre; Sayıştay, merkezî yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının bütün gelir ve giderleri ile mallarını Türkiye Büyük Millet Meclisi adına denetlemek ve sorumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlamak ve kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapmakla görevlidir. • Yasama Denetimi: Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından yapılan denetimdir. Türkiye Büyük Millet Meclisi soru, Meclis araştırması, genel görüşme, gensoru ve Meclis soruşturması yollarıyla denetleme yetkisini kullanır. Türkiye Büyük Millet Meclisi bütçe uygulamalarına ilişkin denetim yetkisini esas olarak Kesin Hesap Kanun ile kullanır. Kesin Hesap Kanunu, Maliye Bakanlığı’nca hazırlanır. Kesin hesap kanunu tasarıları, kanunda daha kısa bir süre kabul edilmemiş ise, ilgili oldukları malî yılın sonundan başlayarak, en geç yedi ay sonra, Bakanlar Kurulunca Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur. Sayıştay, genel uygunluk bildirimini, ilişkin olduğu kesin hesap kanunu tasarısının verilmesinden başlayarak en geç yetmiş beş gün içinde Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar.
