CEVAP:

Modern töz metafiziğinde, materyalizmin karşısında idealizm bulunur. Çünkü materyalizmin maddenin yegâne gerçeklik olduğunu söylediği yerde, idealizm buna şiddetle karşı çıkıp gerçekten var olanın ide ya da düşüncelerle bu idelerin kendisinde bulunduğu zihin olduğunu ileri sürer. Aslında eski bir görüş olan, kökleri Platon’a kadar geri giden idealizm, evrende şaşmaz bir düzen bulunduğunu öne sürer; bununla da kalmayıp bu düzenin zihnin eseri olduğunu savunur. Çünkü idealizme göre madde kendi başına düzen kazanamaz. İdealizm eski bir görüş olmakla birlikte, onun modern materyalizme karşı bir tepki olarak ortaya çıktığı söylenebilir. Başka bir deyişle idealizm, bir yandan kendi tezlerini geliştirirken bir  andan da materyalizmin bir fikir, insan zihninin eseri olan bir düşünce olduğunu öne sürmüştür. Bu açıdan bakıldığında, idealizmin en büyük temsilcisinin Berkeley olduğunu söylemek gerekir. Gerçekten de Berkeley, modern bilimin materyalizme götürmesinden endişe ediyordu. Bilim güç kazanınca, ondan materyalizmin çıkması kaçınılmazdı. O, materyalizmden ise ateizmin doğacağını düşünüyordu. Çünkü maddenin gerçek olduğunu öne süren materyalizm, evrende ne ilahî ne de bireysel ruha yer bırakır. Ateizmden ise hiçbir değerin olmadığını, Tanrı’nın yokluğunda “her şeyin mubah olduğunu” öne süren görüş olarak nihilizmin çıkması kaçınılmazdır. Berkeley, bunun Avrupa Uygarlığı için bir felaket olacağını düşünmüştü. Bu duruma engel olmak için bir misyoner gibi Avrupa ve Amerika’nın her yanını dolaştı; insanlara vaazlar verdi. Felsefesinde ise gerçekten var olanın zihin ya da ruh olduğunu söyledi; “var olmak algılanmış olmaktır” derken maddenin varoluşunu zihnin varoluşuna indirgedi.