CEVAP:

Bulgarların İslamiyet’i resmî din olarak kabul etmeleri ise hem dış politika, hem de iç politika ile bağlantılıydı. Bulgarlar için Hristiyanlık ve Musevîlik, siyasi açıdan hiç cazip değildi. Kendilerine en yakın Hristiyan devleti Bizans, Hazarlarla ittifak kurmuştu ve ayrıca İdil bölgesinde herhangi bir varlık gösteremiyordu. Bağımsızlık için mücadele verdikleri Hazarların dini olan Musevîliğin kabulü de söz konusu değildi. Dolayısıyla semavî dinlerden en uygunu İslamiyet idi ki, bu dinin kabulü, Abbasî Halifeliği’nin desteğini de beraberinde getirecekti. İslamiyet’in seçilmesinde İdil Bulgarlarının Hârizm ve Sâmânîlerle geliştirdikleri ticari münasebetler de etkili olmuştur. Nitekim Bulgarların İslamiyet ile tanışmaları, bu bölgelerden gelen tüccarlar vasıtasıyla mümkün olmuş ve İslamiyet yavaş yavaş yayılmaya başlamıştı. Endülüslü Arap tüccar ve diplomat Ebû Hâmid el-Gırnâtî, eserinde Bulgarlı tarihçi Yakup b. Nugman’ın günümüze ulaşmayan Tarih-i Bulgar adlı eserine dayanarak tıp ile de uğraşan Buharalı Müslüman bir fakih ve tüccarın Bulgar’a geldiğini ve ağır bir hastalığa yakalanan Bulgarların hükümdarı ve eşini tedavi ettiğini, bunun üzerine de onların Müslüman olduklarını yazmaktadır. Bu hikâye abartılı gözükse de İslamiyet’in İdil bölgesinde Türkistan üzerinden yayılmaya başladığına dair iyi bir örnek teşkil etmektedir.