OSMANLI TARİHİ (1876-1918) Dersi DIŞ POLİTİKA'DA ZOR YILLAR: II. ABDÜLHAMİD'İN DIŞ POLİTİKASI soru detayı:

CEVAP:

Bu dönemin en belirgin özelliği hiç şüphesiz son savaşın (1877-78 Osmanlı Rus Savaşı) açtığı yaralar ve savunma boşlukları idi. Balkanlar’dan Basra körfezine, buradan Kızıldeniz’e kadar geniş bir alanda yer alan Osmanlı Devleti’nin birçok yeri savunmasız ve saldırıya açıktı. Yeterli sayıda asker, karakol gemileri vs. bulunmuyordu. Daha önce de belirtildiği gibi Almanya hariç Avrupa devletlerinin paylaşım planları ortadaydı. Bu durum karşısında alınacak en uygun tedbir, savaştan uzak durarak, savunma tedbirlerine başvurmaktı. Bu maksatla askeri yatırımlara hız verildi, modern askeri okullar açıldı, silah sistemi yenilendi, Çanakkale, Trablusgarp ve benzeri stratejik yerlerde güçlü istihkâmlar yaptırıldı. Bu arada iç güvenliğin sağlanmasına dönük tedbirler alındı. Özellikle Doğu Anadolu, Trablusgarp ve Yemen’de kurulan Hamidiye Alayları, hem devletin gücünü hissettirdi hem de güvenliğin sağlanmasına önemli katkılar sağladı. Bütün bu tedbirlere rağmen mümkün mertebe askeri güç kullanmaktan kaçınan II. Abdülhamid, Tunus’un Fransızlar; Mısır’ın İngilizler tarafından işgali karşısında savaş yerine diplomasiyi yeğledi. Aynı şekilde 1885’te Doğu Rumeli meselesinde de askeri seçeneği kullanmadı. Fakat takip edilen diplomasi de bu toprakların fiilen işgal altına girmesini önleyemedi. Bu kayıpları, daha fazla kayıpların olmaması uğruna sineye çekti. Bunun tek istisnası 1897 Osmanlı Yunan Savaşı’dır. Yunanlıların adalarda Müslüman Türk unsuruna karşı giriştikleri baskı, zulüm hatta katliamlar karşısında kayıtsız kalınması, II. Abdülhamid’in hem merkeziyetçi ve hem de hilafet politikalarına aykırıydı. Ayrıca bu savaş bir noktada uzun zamandır Almanların katkısıyla modernleştirilen Osmanlı ordusunun da denenmesi anlamını taşıyordu. Nitekim bu ordu savaş meydanında zafer elde etti, fakat savaşın sonunda Osmanlı hükümeti diplomaside bu zaferi sürdüremedi.