CEVAP:

Osmanlı borçlanmasının yarattığı felaketler ve Duyun-i Umûmiye idaresinin kurulup (1881), adeta Osmanlı maliyesini rehin alması II. Abdülhamid’i mali konu­larda da ihtiyatlı davranmaya itti. 1875 yılında yaşandığı gibi yeni bir mali iflas, devletin bağımsızlığını zedeleyecekti ve bu yüzden olabildiğince borçlanmadan uzak durdu. Yabancılara iktisadi imtiyazlar verirken de seçici davrandı. İngiliz ser­mayesine aynı zamanda Osmanlı Devleti’nin üzerinde İngiliz nüfuzunu da arttıra­cağı düşüncesi ile sıcak bakmaz iken, Alman sermayesinin Osmanlı topraklarında yatırım yapması için gayret gösterdi. Yaptığı anlaşmalar ile dış ticarette yeni alan­lar belirlemeye çalıştı.