OSMANLI TARİHİ (1789-1876) Dersi Osmanlı Devleti ve Avrupa Devletler İttifakı (1798-1807) soru detayı:
SORU:
III. Selim’i meşum sona götüren sebepleri sıralayınız.
CEVAP:
III. Selim’in yeni talimli ve düzenli ordusu, artık işlevini yitiren ve demode olan Yeniçeri ordusu mensuplarını rahatsız etti. Yeni ordu ve düzenin finansmanı gayesiyle tesis edilen İrad-ı Cedid hazinesi için yeni vergilerin konulması birtakım çevrelerin sızlanmasına sebep oldu. Nizam-ı Cedid ordusu talim ve terbiyesinin yanı sıra resmi kıyafetleriyle de farlılık arz ediyordu. Yeni düzene muhalif olanlar muhafazakârlık saikıyla bu kıyafetleri kâfir taklidi sayarak eleştirilerine yeni bir boyut daha kattı. III. Selim’in saltanatında ikbal ve iktidar sahibi olamayacaklarını düşünen bir kesim de yeni düzene muhalif oldu. Nizam-ı Cedid ordusunun sayısının artması hâlinde Yeniçerilere ulufe verilmeyeceği hatta ilga edileceği algısı kemikleşmiş eski düzen mensuplarını rahatsız etti. İktidarda olan yenilikçi devlet adamlarının ihtişamlı yaşamlarına mukabil halkın geçin sıkıntısının arması ve pahalılık III. Selim ve reformcu ekibinin İstanbul’da kamuoyu desteğini zayıflattı.
Öte yandan padişahın iyi niyetli oluşu başta yeniçeriler olmak üzere muhalif çevrelerde cezalandırılma korkusu bırakmadı. İkinci Edirne vakasında IV. Mustafa’nın dahli olduğu hâlde III. Selim’in buna sessiz kalması muhalif cepheyi iyice şımarttı.