TÜRKİYE CUMHURİYETİ İKTİSAT TARİHİ Dersi İkinci Dünya Savaşı’nda Türk Ekonomisi soru detayı:

CEVAP:

1938 yılında buğday üretimi 4.279.000 ton iken,
bu rakam 1945 yılına gelindiğinde 2.189.000 tona
gerilemiştir. Üretimdeki bu düşüşe kırsalda üretilen malın
kente aktarılamaması da eklenince kentli nüfusun
beslenmesi sorunu da ortaya çıkmıştır. Bu durumun en
bilinen sonucu ise büyük kentlerde uygulanan ekmek
karnesi (yani ekmeği karne karşılığında ve kısıtlı adetlerle
kişilere vermek) uygulaması olmuştur.
17. İkinci dünya savaşı döneminde Türkiye’nin ithalat
olanakları savaştan nasıl etkilenmiştir?
Cevap: Dışarıda süren savaş, ülkelerin kaynaklarını
savaşa aktarmasından dolayı ithalat olanaklarını da
kısıtlamıştır. 1938 yılında 118.899.100 dolar olan
Türkiye’nin ithalat hacmi süreç içerisinde 50.034.600
dolar seviyesine kadar inmiş, 1945 yılında ise 96.969.000
dolar seviyesinde tutunmuştur. Böylelikle ithalattan alınan
vergi gelirleri önemli derecede düşmüş, bu daralmayla
birlikte kamu giderlerinin finansmanı da
karşılanamamıştır. Böylece devlet, mevcut seferberlik
halinden dolayı oldukça artmış olan masraflarını vergiler
yerine para basarak karşılamaya çalışmış, bu da para
tedavülünü yani ülke içinde dolaşan para miktarını
genişletmiştir. Örneğin 1938 yılında tedavülde olan para
miktarı 219.000.000 lira iken 1946’da bu miktar 975.000.
000 liraya ulaşmıştır. İthalattaki bu gerileme ile birlikte
malın dışarıdan bir alternatifi olmadığından ülke içindeki
stokların değeri de yükselmiştir.