BİZANS TARİHİ Dersi BİZANS DEVLET YAPISI VE EĞİTİM SİSTEMİ soru detayı:

CEVAP:

Sezar unvanı hanedandan bir prense, kral naibine ya
da tahta geçme ihtimali olan varislere mahsus bir unvandı.
Nobelisimos unvanı sezar’ın altında yer alıyordu. Bu unvanın
bir işareti olarak kırmızı gömlek, kolsuz manto ve kemer ile
hediye edilen Kuropalatis unvanı, 6. yüzyılda saray muhafız
kumandanına aitken 9. yüzyılda şeref unvanı olmuş ve
önceleri sadece imparatorluk ailesine mahsus bir unvanken
10. yüzyıldan itibaren Gürcistan krallarına da bu unvan
verilmeye başlanmıştır. Patrikia zosti sadece kadınlara
mahsus bir unvandı. împaratoriçenin yakın arkadaşlarına
veriliyordu. Bu paye kemer manasına gelen Zosti’nin hediye
olarak tevcihinden sonra kullanılıyordu. Bu unvanı
kullananlar arasında imparatorun kayınvalidesi de yer
alıyordu. Hanedan mensuplarına verilen bu dört unvanı takip
eden unvanlar arasında Magistros unvanı 8. yüzyıla kadar
kullanılmıştır. Bu unvan Bizans’a Magister Officiorum adı
altında Roma imparatorluğundan geçmiştir. Bu göreve atanan
kişiye makamın bir işareti olarak beyaz altın süslemeli
gömlek, kolsuz manto ve kemer hediye edilmektedir.
İmparatorun başta gelen bakanı ve yakın çalışma arkadaşı idi.
10. yüzyıldan sonra sadece bir şeref unvanı olarak kalmışken
12. yüzyılda Protomagistros adı ile imparatora yakınlığı
gösteren içi boş bir unvan olarak kullanılmıştır. Magistor
unvanını takip eden altıncı makam ise eski Roma unvanı olan
prokonsül’ün yerine eyaletlerin valisi manasında Antipatos
unvanıdır. Bu göreve atanan kişiye erguvani renkli tablet
hediye edilirdi. Tema sisteminin oluşturulmasından 9. yüzyıla
kadar varlığını korumuştur. 11. yüzyıldan sonra protantipatos
adını alarak 12. yüzyılda kullanılmaz olmuştur. Bu makamı
izleyen Patrikios unvanı yedinci sıradaydı. I. Konstantinos
tarafından bir şeref unvanı olarak verilmeye başlanmıştır. Bu
makama atanan kişiye makamın önemini belirten fildişi
yazmalı tablet hediye edilirdi. Başlangıçta yüksek rütbeli
memurlara, hadımlara ve yabancı devlet adamlarına verilen
bu unvan 8. ve 10. yüzyıllar arasında önemli valilere ve
generallere tevcih edilmiş ve 12. yüzyıldan sonra ortadan
kalkmıştır. Erken dönemde senato üyelerine verilen sekizinci
sıradaki Protospatarios unvanı, 10. yüzyıla kadar temalardaki
görev yapan generallere de tevcih edilmiştir. Bu göreve
atanan kişiye mücevherli altın bilezik hediye edilirdi. Sarayda
10. yüzyılda bu unvanı kullanan “sakallılar” ve “hadımlar”
adlı iki gruba rastlanır. Protospatarios sarayda verilen
ziyafetlerin idaresi ve davetlilerin karşılanmasından
sorumluydu. Dokuzuncu sıradaki Disipatos unvanı ise 9.
yüzyıldan itibaren kullanılır. 11. yüzyılda hâkimlere verilen
bir unvan olarak karşımıza çıkar. Göreve atanan kişiye
imparatorluk diploması layık görülürdü. Onuncu sıradaki
Spatarokandidatos unvanı kılıç taşıyıcısı manasındaki
Spatarios unvanı ile beyaz üniforma giymiş saray muhafızı
teğmen rütbelerinin birleşmesinden oluşur. 9. yüzyıldan sonra
görülmeye başlar. Görevinin bir işareti olarak makama atanan kişiye altın bir zincir hediye edilirdi. Saray teşkilatının
dışında noter ve küçük dereceli yargıçlar için de
kullanılmıştır. 1094’ten sonra kullanılmaz olmuştur. On
birinci sıradaki kılıç taşıyıcısı manasına gelen Sparatiros
unvanı daha çok saray muhafızlarına verilirdi. On ikinci
sıradaki beyaz manasına gelen Kandidatos unvanı beyaz
üniforma giyen ve imparatorluk muhafızlığı yapan birimin
üyeleri için kullanılmıştır. 350’den sonra bir unvan olarak
kullanılmaya başlamıştır. Bu göreve atanırken makamını
belirten altın bir zincir hediye edilirdi. I. Iustinianos
kariyerine kandidatos unvanıyla başlamıştır. Hem sivil hem
de askeri bir unvan olan teğmen rütbesiyle ilgili olarak
kullanılmış olan kandidatos unvanı 11. yüzyıldan sonra
kaybolmuştur. On üçüncü sıradaki ipatos, konsül kelimesinin
Yunanca karşılığıdır. 6. yüzyıldan sonra şeref unvanı olarak
kullanılmıştır. İpatos görevine atanan kişiye bir diploma
hediye edilirdi. Çoğu zaman bürokrat ve maliye memurları
için kullanılmış olsa da zaman zaman askerler için de
kullanılmıştır. 1111 yılından sonra bu unvan kaybolmuştur.
Strator, imparatorluk sarayında ve eyalet yönetiminde
kullanılan şeref unvanlarındandır ve 9. yüzyılın sonunda
saray görevlileri arasında on dördüncü sırayı almaktadır. Bu
göreve atanmanın bir alameti olarak görev verilen kişiye altın
mücevherli kırbaç verilirdi. Ahırların ve atların bakımından
sorumlu olan demektir. Strator daha çok saraydaki mirahor
için kullanılmış bir unvan olarak dikkat çekmektedir. On
beşinci sırada kırmızı bir asa tevcih edildikten sonra atanan
Mandator vardır. Özel misyonlar için daha çok imparatorun
özel ulağı ve elçisi olarak görevlendirilen memur manasına
gelen mandator unvanı hem sivil görevliler hem de yüksek
askeri bir unvan olarak kullanılmıştır. İlk defa 9. yüzyılda
kullanılmıştır. Daha sonra bu unvan yerini çavuş rütbesine
bırakmıştır. On altıncı sıradaki vestitor unvanı, imparatorun
gardırobundan sorumlu olan memurlar için kullanılmıştır.
Göreve atanırken bir broş hediye edilirdi. On yedinci sırada
silentiarios makamı vardır. Bu göreve altın bir asa hediye
edilerek atanırdı. Sarayın düzeninden ve sessizliğinden
sorumlu olan kişiydi. Ayrıca sarayın onarımından ve
arızalarının bakımından da sorumluydu. Sonuncu makam bir
diploma hediye edilerek verilen stratilatistir. Bu unvan doğu
batı ordularının komutanı olarak kullanılmıştır.