TÜRKİYE'NİN KÜLTÜREL MİRASI II Dersi TÜRKİYE'DE MUTFAK VE YEME İÇME KÜLTÜRÜ soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU: İnsanların yiyecek elde etmek için çevreden yararlanma stratejileri nelerdir?


CEVAP: • Avcı-toplayıcı toplumlar, tabiatın mevsimsel ve iklimsel döngüsüne bağlı yaşarlar. Gıda üretimi ve saklama teknikleri yoktur. Bu nedenle doğrudan yaşam çevresi kuşağı, mevsimsel çeşitlemeler ve kaynak çeşitliliğinin durumuna bağlı olarak yaşarlar. Gıda elde edebilmek için geniş bir sahada hareket hâlindedirler. • Çobanlık yapan toplumlar da hareketlidir ancak onların hareket yönü, kendi gıda maddeleri değil, besledikleri hayvanlar için gerekli koşulların (sulak ve çayırlık) sağlanmasıyla ilgilidir. Hayvanların türü ve verimlilik, yaşam çevresi kuşağı ve mevsimsel çeşitlemeler uyarınca belirlenmektedir. Beslenmenin ana ayağını hayvansal ürünler oluşturur. Tüketilen diğer besin maddeleri, yaşanılan doğal ortamdan (yenilebilir yabani otlar, tahıl ekimi, köksü bitkiler vb.) ve ticaret yoluyla elde edilir (süt, yoğurt, keçi kılı ya da koyun yünü ve bundan üretilmiş ürünler karşılığında satın alınan şeyler: buğday, şeker, çay vb.). Elde edilen gıda ürünlerini işleyip dönüştürerek saklama bilgi ve tekniğine sahip toplumlardır. Örneğin, daha sonra yemek üzere saklamak için yoğurdun kurutulması: Kurut; sütün mayalandırılması: Peynir; etin kurutulması: Pastırma, sucuk vb. • Bahçeci toplumlarda, ekim oldukça basit tekniklerle yapılmaktadır. Satış için ticari üretim ise oldukça azdır. Toprağı kullanma bilgisi gelişmişse de aynı toprak parçası üzerinde ekim sürekliliğini sağlayacak destekleyici teknikler henüz geliştirilmemiştir. Ekim, yaşam çevresi kuşağı ve mevsimsel çeşitlemelerden doğrudan etkilenir. Gıda ürünlerini işleyip dönüştürerek saklama tekniği bu toplumlarda da vardır. Örneğin, sebze ve yenilebilir otları kurutma ya da salamura yapma; tahıl ve baklagil gibi taneli ürünleri öğütme. • Tarım yapan toplumlar yerleşiktir. Coğrafi koşullara göre tarım alanları oluşturabilirler. Genellikle tek bir üründe uzmanlaşmışlardır. Sulama sistemlerine ve toprağı destekleyici, üretim arttırıcı, organik ya da inorganik ürünlere sahiptirler. Gelişkin kırsal yerleşmelerin görüldüğü tarımcı toplumlarda, artı ürün ve ticaret vardır. Bu nedenle beslenmede kullanılan malzemeler, üretilenlerle sınırlı değildir. • Endüstrileşmiş toplumlarda, yiyecek elde etme stratejilerini belirleyen koşulların neredeyse hiçbiri, önemli bir etken değildir. Çünkü gıda elde etme stratejileri bilim ve teknoloji ile petro kimya ürünleri sayesinde oldukça gelişmiş olup doğal döngü ve koşulların etkisi sıfıra ya da en aza indirilebilmektedir. Bu sistemde toprak kadar, tohumun da verimliliği, kimya ve genetik bilgisindeki gelişmelerle arttırılmıştır.