CEVAP:

İran’da 1950’lerden itibaren yönetimi elinde tutan Şah Rıza Pehlevi, ülkenin modernleştirilmesi yönünde bir politika izlemekteydi. Bunu yaparken de dayandığı temel unsur, özellikle 1973 Petrol Krizi’nden sonra birkaç artan muazzam petrol gelirleriydi. Ülkenin artan refahına rağmen, gelirlerin paylaşımında çok büyük bir adaletsizlik mevcuttu. Saray ve çevresindeki küçük egemen sınıf, ülkedeki siyasal yapıyı olduğu kadar ekonomik yapıyı da kontrol etmekteydi. Özellikle işçi ve köylülerden oluşan alt sınıflar adaletsiz düzenden hiç memnun değildi. İran toplumsal yapısında çok önemli bir yere sahip olan esnafların oluşturduğu çarşı (bazaar) da Şah yönetimine karşı yavaş yavaş muhalif bir çizgiye kaymaktaydı. Çarşı’nın geleneksel müttefiki Şii din adamları arasında da Şah yönetimine karşı tepki büyüdü. Şii din adamları sınıfı zaten Şah tarafından uygulanan modernleşme politikalarından derin bir rahatsızlık duymaktaydı. Şah’ın İran’daki İslami değerlerin yerine milliyetçi modern değerleri hakim kılma yönündeki politikası muhâlefetin içindeki İslami unsurları hızla güçlendirmişti. Ayetullah Humeyni gibi önde gelen bazı din adamları yıllar önce ülkeyi terk etmek zorunda kalmış, Şah ve rejim karşıtı muhâlefetlerini yurt dışından sürdürmeye başlamışlardı.