OSMANLI TÜRKÇESİNE GİRİŞ II Dersi KELİME SINIFLARI I: ADLAR soru detayı:

CEVAP:

Türkçe’de hem isimlerden, hem fiillerden yer adları yapan ekler vardır. (a) İsim tabanlarından türetilen yer adları; -lı?/- lik, -lu?/- lük ekleriyle yapılmış olan ???????? ,harâbelik ??????? ,doñuzlu? ?????? ,tavu?lu? ?????? ,çemenlik ????? ,likdiken ?????? ,odunlu? ??????? ,taşlı? ????? ,Göğercinlik ????????? ,?ızanlı? ??????? vîrânelik, ???? güllük, ?????? sebzelik, ????? çöplük, ?????? çalılı?, ????? daşlı?, ???????? ormanlı?, ????? otlu?, ????? çöllük, ?????? bata?lı?,?????? mîşelik gibi adlardır.
• Bu ekle türetilmiş kimi adlar, ‘adın gösterdiği nesnenin bir arada, çok sayıda, topluca ve bol miktarda bulunduğu, o nesneyle kaplı yer’ anlamını verir. Bunlar Arapça’da topluluk (kesret) adları denilen adlara karşılıktır.
(b.) Fiil tabanlarından türetilen yer adları; 1. -a?/-ek, -?/-k ekleriyle yapılmış olan, yayla? ?????? ,?ışla? ?????? ,bata? ????? ,çata? ????? ,?ona? ????? ,dura? ????? ???? suva? “suyu bol yer, çeşme başı”; ????? dirnek “dernek”, ???? çevrek “girdap” gibi ve 2. - aca?/-ecek ekleriyle yapılmış olan ?????? ba?aca? (vurgu ikinci hecede) “yüksek konumdaki yerleşim birimi”, ??????? oturaca? “oturak yeri, sağrı” gibi ve 3. - ama?/-emek ekleriyle yapılan ?????? basama? gibi sözcüklerdir.
• Ayrıca Arapça’nın yer adlarını karşılamakta yer kelimesi ile yapılmış sıfat takımları da kullanılmıştır: ???? mekteb yerine ?? ?????? ???? yazı yazaca? yer, ???? ma?âm yerine ?? ?????? duraca? yer, ????? mesîre yerine ?? ?????? ??? seyr edecek (gezip dolaşacak) yer gibi.