XVI-XIX. YÜZYILLAR TÜRK DİLİ Dersi ŞEKİL BİLGİSİ soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU: İstek ve emir kiplerini açıklayınız ve oluşturan ekleri belirtiniz.


CEVAP: İstek ve emir kipleri her dilde birbirine yakın, kimi zaman aynı morfemlerle kurulan, kimi zaman kimi zarf veya kuvvetlendirme morfemleriyle istek veya emir durumlarından biri- ne yaklaştırılan bir kiptir. Türk dil bilgisi kitaplarında istek ve emir kipi olarak ayrılan ekler şekle dayalı bir ayrımdan öteye gitmez. ? Birinci teklik şahıs istek kiplerini oluşturan ekler; -A+m ; emir kipini oluşturanlar ;-AyIm/-AyIn dir. ? İkinci teklik şahıs istek kiplerini oluşturan ekler; - A+sin; emir kipini oluşturanlar ;- -Ø, -Gıl ? Üçüncü teklik şahıs istek kiplerini oluşturan ekler; -A + Ø; emir kipini oluşturan: -sIn ? Birinci çokluk şahıs istek kiplerini oluşturan ekler; -A+Vuz, -K (?); emir kipini oluşturan -AlIm ? İkinci çokluk şahıs istek kiplerini oluşturan ekler; -A+sIz/+sI?Iz; emir kipini oluşturanlar: -(I)?, - (I)?Iz ? Üçüncü çokluk şahıs istek kiplerini oluşturan ekler; -A+lAr; emir kipini oluşturan: -sInlAR dır.