CEVAP:

Sanayileşmede ithal ikamesi süreci bir yandan koruma politikasını gerektirirken diğer yandan da içeride yaygın sanayileşme sonucunu doğurur. Bu durumda ithal ikamesi, koruma ve yaygın sanayileşme politikalarının birlikte yürütülmesi gerekir. Geliştirilmesi istenen veya gelişmekte olan sanayi dallarının korunmasında genel araçlar aşağıdadır:

• Gümrük Vergileri: Dış ticarette devlet müdahaleciliğinin en eski ve yaygın şekli olan gümrük vergilerinin hem koruyucu hem de gelir sağlayıcı etkileri vardır.
• Kotalar: Bilindiği gibi kotalar, diğer adıyla ithalat yasakları, ithalatı belirli bir miktar veya değer olarak sınırlandıran uygulamalardır. Yasal yollardan izin verilen miktarın üzerinde ithalat yapılamaz. Kuşkusuz kotalar ne ölçüde daraltılırsa, piyasaya yapılan müdahale ve dolayısıyla yerli ekonomiye sağlanan koruma da o derece arttırılmış olmaktadır.
• Döviz Kuru Politikası: Kambiyo kontrol rejimlerinde otoriteler, döviz tahsisi ile ithalat rejimini doğrudan etkileyebilmektedir. Ayrıca, döviz kurlarında oynamalarla dış ticaret hacmini de etkileyebilmektedirler. İthal ikamesinin uygulandığı bir ekonomide aşırı değerlenmiş kur politikası söz konusudur. Aşırı değerlenmiş kur politikası ile yüksek tarifelerin ithalatı kısıtlayıcı etkileri daraltılır; ancak spesifik miktar kısıtlamaları ve sınırlamaları ile birlikte kullanıldığında, ithal ikamesi sanayilerin kuruluşu için gerekli olan makine-donanım ithalini kolaylaştırıp, mamül mal ithalini zorlaştıracaktır. Bu politika diğer yandan ihracatı sınırlandıracak, iç piyasalara yönelik üretimi çekici hale getirecek; böylece ithal ikameci ve korumacı politikaların etkilerini arttırabilecektir.
• Sübvansiyonlar: İthal ikamesiyle sanayileşme stratejisi uygulayan bir ekonomide sübvansiyon uygulamaları arasında ithalatçıya sağlanan düşük faizli kredi, ucuz enerji ve ham madde temini, yatırım indirimi, vergi muafiyeti gibi uygulamalar yer almaktadır. Bu uygulamalar, devletin özel sektörü yönlendirici şekilde destekleyerek, kaynak dağılımını belirli sektörlere kaydırma amacı taşımaktadır.