İKTİSADİ KALKINMA Dersi Kalkınma ve Sanayileşme Stratejileri soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

İthal ikamesine dayalı sanayileşmenin ödemeler dengesini olumsuz etkileyebilmesinin sebepleri nelerdir?


CEVAP:

İthal ikamesi, beklenenin tersine, sanayileşme sürecinde ödemeler dengesinde bir rahatlatma yaratmak yerine durumu daha da kötüleştirebilir. Bu durum iki nedenden dolayı ortaya çıkmaktadır. Birincisi, ithal ikamesi özellikle tüketim mallarının yurt içinde üretilmesine yönelik «kolay» döneminde, ara girdilere talebi büyük ölçüde artırır. Kapasiteler bir defa kurulunca bunlar için gerekli hammaddenin sürekli dışardan ithal edilmesi gerekir. Her defasında daha çok ithal girdi gerekli olurken, ithal girdiyle üretilen mallar ihracata dönük değildir. Bu mallar daha çok iç piyasaya yöneliktir ve gerekli olan dövizi sağlamamaktadır. Daha önce çeşitli nedenlerle değindiğimiz gibi bu ürünlerin dünya pazarında sürüm güçlükleri vardır ve ticaret hadleri sürekli aleyhte gelişmektedir. Bu dışa bağımlılık yanında teknolojik bağımlılıkta ikinci nedeni oluşturur. Uluslararası piyasalarda faaliyet gösteren büyük şirketler, az gelişmiş ülkelere transfer ettikleri makinaları bir mal olarak değil, sermaye olarak transfer etmeyi tercih etmektedirler. Bunlar yüksek fiyatlarla az gelişmiş ülkelere geçmektedir.