SİYASET SOSYOLOJİSİ Dersi SİYASİ PARTİLER VE SİYASİ PARTİ SİSTEMLERİ soru detayı:

CEVAP:

Tarihsel kriz kuramı, partilerin doğuşunu hazırlayan etkenleri, bir ülkede siyasi seçkinlerin karşı karşıya olduğu belirli sorunlar ve bu sorunlardan hareketle yöneldikleri amaçlar bağlamında açıklamaktadır. La Palombara ve Weiner, partilerin doğuşunu hazırlayan ve birçok ülkenin siyasi seç kinlerinin karşı karşıya bulunduğu üç tür tarihsel kriz saptamaktadırlar. Bunlardan biri olan meşruluk krizi, siyasi sistemin yönetiminde kimlerin söz sahibi olacağını ve bu kişilerin sistemi nasıl yönetecekleri konusunda doğan anlaşmazlığı ifade eder. Bazı partilerin kökeni, bu tür bir anlaşmazlığa dayanmaktadır. Örneğin, on sekizinci yüzyıl Fransa’sında ihtilalci gruplar, monarşik egemenlik yerine halk egemenliğinin geçirilmesi için mücadele etmişler ve birçok siyasi parti bu mücadele içinde vücut bulmuştur. Bütünleşme krizi, uluslaşma sürecini ya da ulusal bir devlet yaratma girişimlerinin karşı karşıya geldiği sorunları ifade eder. Dil, din ve ırk ayrılığı bu sorunları yaratan unsurlardır. Bu unsurlardan biri üzerine temellenen azınlık grupları, bazen ulusal devlet yaratma girişimine karşı koymak, bazen de ulusal devlet içinde kendi kültürel konumlarını korumak amacıyla parti olarak örgütlenme yoluna gitmektedirler. Çoğu 1938 yılı Çekoslovakya’sındaki çeşitli etnik unsurlardan (Alman, Macar, Slovak) vücut bulan partiler buna örnektir. Katılma krizi ise, siyasi seçkinlerin sisteme katılma isteğindeki kişi ve grupların bu istek ya da çabalarını onaylamamasından, meşru görmemesinden kaynaklanan bir kriz türüdür.  Katılma krizi bağlamında doğan partilerin bir kısmı sınıfsal çatışmalardan (ihtilalci sol partiler gibi) vücut bulurken; diğer bazıları (muhafazakar partiler gibi) kültürel ve ideolojik çatışmalar temeli üzerine kurulmuştur.